De Huizen van Oranje en Nassau

Orde van de Kousenband
Vlag BelgieVlag NederlandGouden KroonGouden KroonVlag LuxemburgVlag Duitsland
Bronvermelding

 Orde van de Kousenband 

Ridders of the Gartner

Vervolg

Winsor Castle is de bakermat van de Ridders van de Orde van de Kousenband. Met name de honderden jaren oude Kapel van de Orde St. George staat bol van en de tradities en van de door de honderden jaren van voetstappen van leden van deze illustere Orde. Eeuwenlang komen hier de mannen en vrouwen die tezamen de Orde van de Kousenband vormden en nog vormen. De ridders bezitten in de kapel van de orde een stall of zetel. Op de achterwand van deze stall  is een geëmailleerde plaat met een tekst en een heraldisch devies aangebracht. Daarboven is hun achievement aangebracht. Dat zijn een zwaard en een helm met kroon (in het geval van een koning) of een kunstig in hout uitgesneden heraldisch symbool. Boven de stall zijn de vaandels van de ridders e zien. Het verhaal hoe de Orde van de Kousenband tot stand kwam is aardig om te weten.


De basis van de Order van de Kouseband, st. George's Kapel .

Het volledige groot ceremonieel uniform bestaat uit de gouden halsketen met het juweel, de fluwelen mantel met sleep, de zogenaamde surcoat, voor de mannen een wambuis met pofbroek, het hoofddeksel met struisvogelveren, zijden kousen en schoenen, een degen en handschoenen. Deze ceremoniële Ordekleding is al lange tijd niet gebruikt. Tijdens de diensten in de kapel van St. George dragen de ridders de fluwelen mantel over een jacquet of uniform. De hoed met witte veren wordt nog wel gedragen, zij het in een vereenvoudigde vorm.

Op het uniform, of bij een rokkostuum dragen de ridders een donkerblauw lint over de linkerschouder. Op de rechterheup hangt daaraan de investment badge: een gouden juweel dat Sint-Joris en de draak, gevat binnen een kousenband met het devies van de orde, toont. Vrouwen dragen de kousenband om de linkerarm, onder een lange rok is de kousenband namelijk niet zichtbaar. Mannen dragen de kousenband aan het Britse hof onder een kniebroek onder de linkerknie. De ordekleding onderging in de loop der eeuwen geringe wijzigingen. In de eerste jaren van de Orde was zij nog vrij eenvoudig, maar in de 16e en 17e eeuw werd zij ingewikkelder en steeds prachtiger uitgevoerd. In de eerste jaren van de 20e eeuw werd de onderkleding met kousen en pofbroek als een enigszins gênant anachronisme gezien. De mantel werd sindsdien iets vereenvoudigd, zodat de capuchon op de rechterschouder nu alleen nog wordt aangeduid, en de mantel is tegenwoordig van een lichter synthetisch materiaal gemaakt.


Orde van de Kouseband Embroidery Embleem, de Voormalige Grootmeesteres van de Orde men haar man  en Ster Orde van de Kousenband met diamanten Garter with Diamonds

De Koningen van Engeland, nu die van het Verenigd Koninkrijk, zijn de soevereinen van de Orde. De troonopvolger, Prins Charles, Prins van Wales, is vanaf zijn geboorte ridder in deze Orde. In de 19e eeuw kreeg het Britse kabinet de bevoegdheid om ridders voor te dragen. Sinds 1946 is het benoemen van ridders weer het voorrecht van de Kroon. Op de feestdag van Sint-Joris lopen de leden, ridders en de officieren (waaronder geestelijken) van de Orde in een plechtige processie, gekleed in hun donkerblauwe en donkerrode mantels, met keten en bepluimde hoed, van het kasteel in Windsor naar Saint George's Chapel. Op deze dag vinden in het kasteel ook de investituren in de Orde plaats. De investituur houdt in dat de soeverein van de Orde de nieuwe Ridder een kousenband om het been knoopt. Bij het overhandigen van de versierselen aan Sir John Major, vertelde de Koningin aan Sir John dat het gebruikelijk was dat zij de kousenband om zijn been knoopte maar dat zij dit, vanwege haar leeftijd, nu door een page zou laten doen.


De Koninginnen Maria I, Maria II, Anna en Victoria, allen oud-Grootmeesteressen van de Orde van de Kousenband.

De Orde heeft altijd Garter-Ladies (L.G.) gekend. De Britse regerende Monarchen Maria I, Elizabeth I, Anna en Victoria waren soevereinen van de Orde. Koningin Elizabeth II wijzigde op 19 augustus 1987 het statuut van de orde zodanig dat ook vrouwen in de Orde kunnen worden opgenomen. De eerste Lady of the most Noble Order of the Garter was Lavinia Mary, Hertogin van Norfolk. Ook voormalig premier Margaret Thatcher was lid van de Orde. Van de leden wordt verwacht dat zij trouw zijn aan de soeverein van de Orde. Deze trouw strekt zich, in het geval van ridders zoals buitenlandse staatshoofden, vanzelfsprekend niet uit tot de reguliere horigheid zoals de Orde die kent. De Japanse Keizer Hirohito werd uit de Orde gezet wegens misdraging tijdens de Tweede Wereldoorlog tegen de Britse Kroon, maar later opnieuw aangenomen.


De versierselen van de Orde van de Kousenband.

In de Eerste Wereldoorlog werden diverse staatshoofden en onderdanen van de Centrale machten, waaronder Keizer Wilhelm II en de Hertog van Saksen-Coburg-Gotha uit de orde verbannen. Het ordereglement bepaalt dat bij overlijden van het ordelid de juwelen dienen te worden terugbezorgd aan het Britse koningshuis. Bij hoge uitzondering heeft de Britse Koningin toegestaan dat de versierselen van Koningin Wilhelmina in Nederland zijn gebleven. Zij zijn te zien in het Museum van de Kanselarij van de Nederlandse Ridderorden op het Loo. Op 21 april 2006, zijn de Prinsen Andrew en Edward toegetreden tot de Orde, dit bij gelegenheid van de 80e verjaardag van hun moeder.

Op 16 juni 2008 werd hun neef William, zoon van de Prins van Wales als duizendste ridder in de Orde van de Kousenband opgenomen. Voor ceremoniële gelegenheden van de Orde, zoals de jaarlijkse Garter Day, dragen de leden uitgebreide gewaden en toerusting (toebehoren), waaronder: De mantel is een gewaad of mantel gedragen door leden sinds de 15e eeuw en werd toen nog vervaardigd van wol. In de 16e eeuw werd de mantel gemaakt van fluweel. Oorspronkelijk was de mantel paars, maar dat varieerde gedurende de 17e en 18e eeuw tussen hemelse blauw, lichtblauw, koningsblauw, donkerblauw, violet en ultramarijn. Mantels zijn nu donkerblauw en bekleed met witte taft.


De Ridders in vol ornaat op weg naar St. George Chapel.

De mantels van de Soeverein, de Prins van Wales, en de Koninklijke Ridders en en de Dames eindigen met een wijduitstaande onderkant. Het heraldische schild van St. George's Cross, omringd door de Kouseband wordt genaaid op de linker schouder van de mantel, maar de mantel van de Soevereign heeft in plaats van de ster van de Orde. Bevestigd aan de mantel over de rechterschouder zijn een donkerrode fluwelen kap en wapenrok, die in de loop van de tijd functie heeft verloren.Voor de toeschouwer ziet het eruit als een fraai kleurenpalet.De hoed is een Tudor motorkap van zwart fluweel met een pluim van witte struisvogels en zwarte reiger veren. Het insigne van een ridder van de Orde van de Kouseband wordt om de hals gedragen maar over de mantel heen. Vervolgens wordt dit vastgezet met witte linten gebonden in strikken op de schouders. Net als de mantel, werd fit geïntroduceerd in de 15de en 16de eeuw.

De ketting is vervaardigd uit puur goud, het weegt 30 troy ounce (0.933 kg). De kraag is samengesteld uit gouden knopen afgewisseld met geëmailleerde medaillons met een roos omringd door de Kousenband. Tijdens Koning Henry VII's bewind, was elk kouseband omringd met twee rozen-een rode en een witte, maar het ontwerp was zodanig gemaakt dat elke kousenband werd gedomineerd door de rode roos.De George (Great George), die wordt gedragen op de kraag en om de hals, is een kleurrijk geëmailleerd (soms juwelen) driedimensionale figuur van St. George de Martelaar te paard die een draak doden. De ketting is vervaardigd uit puur goud, het weegt 30 troy ounce (0.933 kg). De kraag is samengesteld uit gouden knopen afgewisseld met geëmailleerde medaillons met een roos omringd door de Kousenband.

Tijdens Koning Henry VII's bewind, was elk kouseband omringd met twee rozen-een rode en een witte, maar het ontwerp was zodanig gemaakt dat elke kousenband werd gedomineerd door de rode roos.De George (Great George), die wordt gedragen op de kraag en om de hals, is een kleurrijk geëmailleerd (soms juwelen) driedimensionale figuur van St. George de Martelaar te paard die een draak doden. De Kouseband wordt gedragen bij ceremoniële gelegenheden rond de linker kuit door de ridders en rond de linkerarm door dames, en is afgebeeld op verschillende insignes. De kouseband is een verbogen donkerblauwe (oorspronkelijk licht-blauw) fluwelen band, en draagt het motto in gouden letters. De jarretels van Stranger ridders en dames waren ooit een set met juwelen.

Vele buitenlanders zijn in de loop van de jaren benoemd tot Ridder in de Orde van de Kousenband. Het is allang niet meer een Orde voor uitsluitend de Hoge Adel. De Orde is wat wereldser geworden dan voorheen. De soeverein's Hebben goed begrepen dat de wereld, ook zonder hen, gewoon door draait. Mensen komen en gaan maar ook Adel komt en gaat misschien wel sneller dan ze lief is. Vandaar dat bijvoorbeeld een vooraanstaand lid van de Regering van Groot-Britannië de Eerste Minister door Koningin Elisabeth werd benoemd als lid van de Orde van de Kousenband. Deze noodzakelijk aanpassing aan de realiteit van elke dag, vond al plaats rond de beginjaren van de Orde.


De Soeverein Koningin Elisabeth II en de Prins-gemaal Philip en De Prinsen Charles en William in vol ornaat. en aan de binnenkant Koning Willem-Alexander en Koning Felipe VI van Spanje.

Bij de oprichting van de Orde van de Kouseband, werden 26 "arme ridders" benoemd en verbonden aan de Orde en de kapel. Dit aantal werd niet altijd gehandhaafd, en in de 17e eeuw, waren er slechts dertien zulke ridders. Onder de regering van Koning Charles II steeg het aantal tot achttien na zijn Kroning in 1660. Na de ridders bezwaar hadden gemaakt tegen de term "arm", herbenoemde Koning Willem IV ze de 19e eeuw als de Militaire Ridders van Windsor. De arme ridders waren verarmde militaire veteranen, die elke dag baden voor de Ridders. In ruil daarvoor kregen ze een salaris en accommodaties in Windsor Castle. De ridders zijn niet meer per se arm, maar zijn nog steeds militaire gepensioneerden. Zij nemen deel aan processies van de Orde, het begeleiden van de leden, en in de kapel diensten. Ze worden echter niet beschouwd als ridders of leden van de Orde.


De Officieren van de Orde. Het Ordegewaad en de militaire Ridders van de Orde.

De arme ridders droegen oorspronkelijk rode mantels, en elk droeg St George's Cross, die in de verste verte niet lijkt op het embleem van de Orde van de Kousenband en paarse jurken, maar de rode mantels keerden terug in de 17e eeuw onder Koning Karel I. Toen de ridders werden omgedoopt, werden de mantels verboden. De militaire ridders dragen nu de oude militaire uniformen van een "reserve legerofficier": zwarte broek met rode streep, een rode double-breasted swallow-tailed jas, gouden epauletten en borstels, een steek met een pluim, en een zwaard op een witte sjerp.


De huidige Grootmeester Koning Charles III en zijn gemalin in een open Caleche

Van de leden wordt verwacht dat zij trouw zijn aan de soeverein van de Orde. Deze trouw strekt zich, in het geval van ridders zoals buitenlandse staatshoofden, vanzelfsprekend niet uit tot de reguliere horigheid zoals de Orde die kent. De Japanse Keizer Hirohito werd uit de Orde gezet wegens misdraging tijdens de Tweede Wereldoorlog tegen de Britse kroon, maar later opnieuw aangenomen. In de Eerste Wereldoorlog werden diverse staatshoofden en onderdanen van de Centrale machten, waaronder Keizer Wilhelm II en de Hertog van Saksen-Coburg Gotha uit de orde verbannen.

Het ordereglement bepaalt dat bij overlijden van het ordelid de juwelen dienen te worden terugbezorgd aan het Britse koningshuis. Bij hoge uitzondering heeft de Britse koningin toegestaan dat de versierselen van oud-Koningin Wilhelmina in Nederland zijn gebleven. Zij zijn te zien in het Museum van de Kanselarij van de Nederlandse Ridderorden op het Loo. Op 21 april 2006, zijn de prinsen Andrew en Edward toegetreden tot de Orde, dit bij gelegenheid van de 80e verjaardag van hun moeder. Op 16 juni 2008 werd hun neef William als duizendste ridder in de Orde van de Kousenband opgenomen. Op 17 juni 2019 is Koning Willem-Alexander der Nederlanden toegetreden tot de Orde. Bij zijn staatsbezoek aan het Verenigd Koninkrijk in oktober 2018 benoemde koningin Elizabeth de koning al tot lid van de Orde van de Kousenband.

Er zijn vier soorten ridders in de Orde van de Kousenband: de Members ex officio (de regerende vorst en de Prince of Wales), de Royal Knights (leden uit de Britse Koninklijke familie), Stranger Knights and Ladies (buitenlandse Vorsten en Vorstinnen, zij worden soms ook Extra Knights and Ladies genoemd) en dan ten slotte de Knights and Ladies Companion (maximum 24). Naast ridders telt de orde ook nog zes officieren: de Prelate, de Chancellor, de Register, de Garter Principal King of Arms, de Usher en de Secretary. Op de Chancellor (ontstaan in de 15de eeuw) en de Secretary (ontstaan in de 20ste eeuw)na, werden al deze functies gecreëerd bij de stichting van de Orde.