De Huizen van Oranje en Nassau
Majesteitelijk Vervoer 
Paardenkracht
Vanwege het 200 jarig bestaan van het Koninklijk Staldepartement in 2015 kreeg de jaarlijkse presentatie van sport- en familierijtuigen van Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander op Museum Paleis Het Loo een feestelijk karakter. De paarden, historische rijtuigen, auto's, een bus en sledes waren van dichtbij te bekijken en tevens was er twee keer per dag een defilé. Ook rijtuigen van de Koninklijke Staldepartementen uit Zweden en Engeland waren present. Deze presentie was voorlopig de laatste keer voor de Gouden Koets maar ook voor de andere rijtuigen. Immers de viering van het 200 jarig bestaan van Koninkrijk en Koninklijk Staldepartement opgericht door Koning Willem I, was voorgoed voorbij.
De crew van het Koninklijk Staldepartement
Het Koninklijk Staldepartement is een van de oudste stalbedrijven met veel tradities en een uitzonderlijke collectie rijtuigen, paardentuigen en livreien. Daardoor kan dit departement bogen op een eerbiedwaardige historie die vele eeuwen omvat. Het Staldepartement is verantwoordelijk voor het vervoer - ongeacht in welke vorm - van de leden van het Koninklijk Huis. Werden de paarden vroeger ook voor dagelijks vervoer ingezet, tegenwoordig vervullen zij een meer representatieve en ceremoniële rol. Hedentendage, gaat dat vervoer via een scala aan beschikbare vervoersmiddelen zoals auto's, bussen, treinen, helikopters en vliegtuigen.
Van donderdag 27 tot en met zondag 30 augustus 2015 vond op Paleis Het Loo in Apeldoorn het evenement Paardenkracht en Autopracht plaats. Hierbij had men de unieke en voorlopig laatste mogelijkheid om de Gouden Koets van dichtbij te bekijken. Na Prinsjesdag 2015 zal de Gouden Koets voor langere tijd niet meer te zien zijn in het openbaar. Na die dag zal de koets drie tot vier jaar in onderhoud gaan. In die periode zal de Glazen Koets, die sinds dit voorjaar weer inzetbaar is, worden gebruikt voor ceremoniële taken.
Commandant stoet en Trompetters
Zo'n stoet wordt geopend door een commandant, bij Prinsjesdag dat elk jaar op de 3e dinsdag van september wordt gehouden, is dit de Koninklijke Stalmeester thans de Kolonel Wassenaar. Veelal gevolgd door muziek, in dit geval de trompetters. Daar deze mensen niet met hun handen de paarden kunnen sturen, gebeurt dit via de stijgbeugels. Vandaar lopen de teugels naar het halster van de dieren. Op deze manier kan met aangeven waar de paarden heen dienen te gaan. Dit is duidelijk te zien bij de Palominohengst die vooraan loopt. De andere dieren zijn afkomstig van de gebruikte rassen door het Koninklijk Staldepartement, de Friezen, de Groningers en de Gelderlanders. Bij uitzondering worden ook schimmels gebruikt.
De Crème Calêche, aangespannen met Friezen
Voor het eerst na de restauratie reed het rijtuig Crème Calêche in dit defilé mee alsook de auto van Prins Hendrik, de Minerva. De Gala Landauer werd met trots gepresenteerd bespannen met een vierspan Gelderlanders postiljon. Dit rijtuig was tot 1983 gebruikt voor de officiële intocht van buitenlandse staatshoofden bij staatsbezoeken in Amsterdam.
De Groningers in actie voor de Gala Landauer
Het Koninklijk Staldepartement toonde verschillende aanspanningen van rijtuigen, zoals de Gala Glasberline, Gala Landauer en enige jachtwagens, begeleid door koetsiers, lakeien en rijknechten. Medewerkers van het Koninklijk Staldepartement gaven uitleg en beantwoordden vragen over de paarden, aanspanningen, rijtuigen en de hieraan verbonden tradities. De Rijstal liet zien hoe de paarden worden voorbereid op het escorteren van de Koning. Voor het evenement werden meer dan twintig paarden uit Den Haag van stal gehaald.
De Gala Berline Coupé in volle glorie, aangespannen met Friezen.
Traditie's zijn belangrijk voor het Staldepartement. Zij geven weer wat het gebruik en de historie van de onder het beheer zijnde voertuigen ooit is geweest. Dat niet alleen. Ook is het een noodzaak de mode die stamt uit die tijd daarvoor te gebruiken. Kleding die veel onderhoud vergt, alsmede vervaardigd dient te worden uit de oude stoffen die hun oorsprong hebben uit die periode. Schoeisel dat past bij die tijd, Hoeden, in diverse soorten en maten, Steken, uiteraard ook gemaakt van het juiste materiaal.
Wagen van Wilhelmina voor het toeren door de bossen van het Kroondomein
De Gala Glasberline werd bekend vanwege het feit dat Prinses Margiet en Mr. Pieter van Vollenhoven hierin ten stadhuize werden vervoerd voor hun huwelijk in Den Haag op 10 januari 1967. In de jaren daarna hebben beide echtelieden een grote voorkeur gekregen voor deze fraaie koets.Vaak zag men het echtpaar Van Vollenhoven op Prinsjesdag gezeten in dit voetuig zich richting de opening van deze toch belangrijke dag voor ons land, spoeden. Het is immers de start van het nieuwe parlementaire jaar.
De Gala Glasberline
Het onderstel van de Gala Lijkkoets is afkomstig van een Coupé d'Orsay, die in 1871 aan het Koninklijk Huis geleverd is. In 1886 is het rijtuig voor Koningin Emma omgebouwd tot een gewone coupé, waarbij het onderstel gehandhaafd bleef. In 1920 liet Koningin Wilhelmina de kast van de coupé vervangen door een houten plankier waarmee het rijtuig de bestemming van lijkwagen kreeg. Voor de bijzetting van Prins Hendrik werd de koets met wit bekleed, net als later voor Koningin Wilhelmina. Voor de bijzetting van Koningin - Moeder Emma was de koets met zwart bekleed. In 1993 heeft Koningin Beatrix de koets opnieuw laten bekleden.
Lijkkoets van en Prins Hendrik en Koningin Wilhelmina
De Galakoets zelf is nu een grijsgelakte koets met een eenzitsbok. De opbouw staat op een houten plankier. De stoffering bestaat uit een paars laken met een galon van zilverdraad. Op de hoek zijn witte pluimen bevestigd van struisvogelveren. Bovenop het dak staat de vergulde Koningskroon van de Glazen Koets. De opnieuw beklede koets werd voor het eerst gebruikt bij de bijzetting van Prins Claus en kort daarop bij die van Koningin Juliana. De galalijkkoets wordt bij de bijzetting van een staatshoofd of van een voormalig staatshoofd getrokken door acht paarden en in andere gevallen door zes. Naast een galalijkkoets rijdt sinds de bijzetting van Prins Claus in de stoet ook een bloemenbrik mee.
Op en aan de bloemenbrik liggen en hangen bloemstukken en kransen. In 1995 werd een afrijbrik omgebouwd tot bloemenbrik. De brik heeft een piramide-opbouw van paars laken met galon van zilverdraad. Prins Hendrik was de eerste die met dit voertuig naar Delft werd gebracht om daar in de Nieuwe Kerk in de grafkelder van de Oranje's te worden bijgezet. We schrijven het jaar 1934. 28 jaar later (1962) was Koningin Wilhelmina vooralsnog de laatste die met dit rijtuig ten grave werd gedragen. Gezien het gegeven dat deze koets er nog steeds is, kan dit vermoedelijk inhouden dat een hergebruik in de lijn derverwachting zal liggen.
Bok van de Gouden Koets
Uit onderzoek naar de staat van onderhoud van de Gouden Koets is gebleken dat het rijtuig aan restauratie toe is. Uitgangspunt bij de restauratie is dat de koets voor de komende decennia weer geschikt moet zijn om te kunnen worden ingezet bij Prinsjesdag. Het onderhoud richt zich op vier onderdelen van de koets; het onderstel, de kast, de stoffering en de bok. Het gaat onder andere om intensieve restauratiewerkzaamheden aan het houtsnijwerk en de wielen.
Achterwielen en beeldhoudwerk onder de bok van de Gouden Koets.
Daarnaast worden de draagriemen aan de kast en de koorden en de kwasten op de bok vervangen en worden de textiele materialen onder handen genomen. Tijdsduur van dit alles wordt begroot op enkele jaren. De kosten voor de restauratie van de Gouden Koets vallen binnen de reguliere begroting van de Dienst van het Koninklijk Huis.
Copyright: 2008 - 2024: All rights reserved. Development by Henri, Webmaster De Huizen van Oranje en Nassau.