De Huizen van Oranje en Nassau

Vorstelijk Vervoer

Het Koninklijk Staldepartement werd in 1815 door Koning Willem I opgericht. In 1878 werd het huidige onderkomen aan de Hogewal in Den Haag in gebruik genomen. Het Staldepartement maakt deel uit van het Civiele Huis van de Dienst van het Koninklijk Huis. De Stalmeester heeft de dagelijkse leiding over het staldepartement. Hij is tijdens Prinsjesdag en bij andere gelegenheden verantwoordelijk voor de Koninklijke stoet.

Er is een vloot aan meterieel beschikbaar voor gebruik door de leden van het Koninklijk Huis. Al de vervoermiddelen zijn ondergebracht in afdelingen. De Afdeling Garage is een afdeling van het Koninklijk Staldepartement. Het Staldepartement beschikt over ongeveer dertig hofauto's voor de leden van het Koninklijk Huis, gasten, de hofhouding en het vervoer van de paarden en de bagage.

De eerste auto die de stallen binnenreed was een Renault, die Prins Hendrik in 1908 had gekocht. In de jaren erna kwamen er negen hofauto's van de Amsterdamse rijtuigenfabrikant Spijker. De Cadillac diende tussen 1925 en het einde van de jaren '50 als hofauto. Daarna stapte het Koninklijk Huis over op het automerk Ford. De officiële hofauto is tegenwoordig zowel van het merk Volvo als van Audi. Toch wordt er ook nog steeds in Fords gereden, in type variërend van Focus tot Mondeo. Buitenlandse staatshoofden kunnen gebruik maken van de verlengde Cadillac. De hofauto's hebben een blauwe kleur. De auto's en ander rijdend materieel hebben een standaardkenteken met de letters AA. De kentekens met AA zijn uitsluitend bestemd voor de vervoermiddelen van het Koninklijk Huis.

In 1991 schonken Verenigd Streekvervoer Nederland, DAF en United Bus een Koninklijke Bus aan Koningin Beatrix. Deze bus is in 2006 vervangen. De huidige bus is geheel van Nederlands fabricaat en gemaakt door het bedrijf VDL/Kusters. De bus is donkerblauw (Royal blue) zoals de personenauto's van het Koninklijk Staldepartement. De bus telt 25 zitplaatsen en heeft een garderobe en toiletvoorzieningen. De bus vervoert regelmatig gasten tijdens staatsbezoeken en grote evenementen (zoals een doop of huwelijk). Ook tijdens Koningsdag maakt de Koninklijke Familie gebruik van de Koninklijke Bus. De oude Koninklijke Bus is in februari 2007 overgedragen aan het DAF-museum in Eindhoven.

De Afdeling Koets- en Rijstal van het Koninklijk Staldepartement bevat ongeveer dertig paarden en ruim zeventig rijtuigen. De paarden en rijtuigen worden alleen gebruikt voor ceremoniële gebeurtenissen en vrijetijdsbesteding. Het grootste deel van de Koninklijke rijtuigen staat opgesteld in Paleis Het Loo Nationaal Museum in Apeldoorn. Maar het Koninklijke Staldepartement herbergt ook een deel van de bijzondere collectie. Het onderhoud van de rijtuigen gebeurt grotendeels in eigen beheer. Hiervoor beschikt het Staldepartement over speciaal opgeleide vakmensen, zoals een zadelmaker, en rijtuigenschilder en een beheerder van de galatuigen. In het Koninklijk Staldepartement bevindt zich onder meer de galatuigenkamer.

De galatuigen die daar hangen worden gebruikt bij gelegenheden met een ceremonieel karakter, zoals Prinsjesdag, staatsbezoeken, Koninklijke huwelijken en uitvaarten. Voor het dagelijkse werk worden de paarden getuigd met de zogenaamde diensttuigen. De collectie galatuigen bestaat uit: een achtspan groot galatuig; tweemaal een zesspan en eenmaal een vierspan galatuig; tweemaal een zesspan half galatuig. De paarden zijn verdeeld in rij- en koetspaarden. In de rijstal staan doorgaans acht rijpaarden, die onder andere worden bereden door leden van het Koninklijk Huis en adjudanten van de Koning.

Het Bureau Luchtvaartzaken Koninklijk Staldepartement coördineert alle vluchten van de leden van het Koninklijk Huis en de hofhouding. Dit varieert van lijnvluchten en vluchten met het regeringsvliegtuig tot de inzet van vliegtuigen en helikopters van de Koninklijke Luchtmacht.Het regeringsvliegtuig kan gebruikt worden voor leden van het kabinet en leden van het Koninklijk Huis. In 2014 was de verdeling van het totale aantal uitgevoerde vlieguren tussen de leden van het Kabinet en daarnaast de Koning, Koningin en Prinses Beatrix respectievelijk 86 en 14 procent.

Het toestel heeft de registratie PH- KBX. PH is de internationale luchtvaartcode voor Nederland, KBX staat voor Koningin Beatrix. Het regeringsvliegtuig is een Fokker Executive Jet 70 en biedt plaats aan 24 personen. Dit toestel verving in 1996 de Fokker F28, die sinds 1972 dienst deed als regeringsvliegtuig. Deze had de registratie PH-PBX. De inzet van het regeringsvliegtuig wordt bepaald in overleg met de coördinator luchtvaart bij het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. De vluchten worden uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van KLM Cityhopper (KLC).

Koning Willem-Alexander heeft zijn vliegbrevet en vliegt regelmatig in het regeringsvliegtuig. Om de gevolgen van CO2-uitstoot te verkleinen wordt door middel van investeringen in een CO2-reductieproject de uitstoot per gevlogen uur van de KBX gecompenseerd. Dit geldt voor de vluchten van leden van het kabinet en voor de vluchten van de leden van het Koninklijk Huis. KLC heeft hiertoe opdracht gekregen van het ministerie van Infrastructuur en Milieu en op 17 september 2009 een contract afgesloten. De compensatie wordt met terugwerkende kracht berekend vanaf 1 januari 2007.

De Koning kan voor zijn vervoer naast de hofauto's en de Koninklijke bus ook gebruik maken van de Koninklijke trein.

In 1991 kregen de Nederlandse Spoorwegen de opdracht van de regering om een nieuw salonrijtuig te bouwen. De nieuwe Koninklijke trein werd in 1993 opgeleverd. Tot die tijd bestond de Koninklijke trein uit een salonrijtuig en een volgtuig. De basis voor het nieuwe ontwerp was het intercity-rijtuig dat de NS op dat moment gebruikte. Het Koninklijk rijtuig heeft een salon met daarin een vergadertafel en zes stoelen, twee slaapkamers en een keukentje.

De Nederlandse Spoorwegen zetten de Koninklijke trein in voor binnen- en buitenlandse reizen van de Koning en het vervoer van staatshoofden die ons land bezoeken. De trein kan ook worden ingezet voor het vervoer van leden van het Koninklijk Huis op Koningsdag. Bij officiële gelegenheden kunnen ook de leden van het kabinet gebruikmaken van het Koninklijke rijtuig. De Koninklijke trein is in beheer bij de Nederlandse Spoorwegen te Utrecht.

Copyright: 2008 - 2023: All rights reserved. Development by Henri,
Webmaster De Huizen van Oranje en Nassau.