Koninklijke Kostbaarheden

Saffieren Parures

In de beginjaren van het Huis van Oranje-Nassau bestonden er geen Tiara's. Vrouwen beperkten hun haarversieringen tot de hoed- of haarspeld of een zogenaamde haarnaald. In sommige gevallen - als de geldbuidel leeg was - bestonden dergelijke spelden uit metaal, waaraan een los ornament was bevestigd. Indien gewenst, kon dit fraaie sieraard van de speld worden losgemaakt om vervolgens als versiering te dienen op de kleding. Zo sloeg men twee vliegen in een klap. Haar- en kledingversiering. Simpel en goedkoop.


v.l.n.r.: Gouden ornament bezet met een grote, ovale gefaceteerde bruin-gele topaas, haarspeld en haarkam.

Oorspronkelijk was dit aan de kam bevestigd. Vervaardigd in 1815 en uit het bezit van Koningin Wilhelmina, echtgenote van Koning Willem I.
De met bloedkoralen versierde Gouden tak werd eigenlijk als een haarkam gedragen. Ook afkomstig van Koningin Wilhelmina. De haarkam is van
schildpad vervaardigd, versierd met Goud en zeven door zwart email omringde bouton Parels. Dit sieraad werd gedragen door Wilhelmina, geboren
Prinses van Pruisen, Koningin der Nederlanden. Het werd na het overlijden van haar echtgenoot Koning Willem I,
gevonden in zijn werkkamer in het Paleis Noordeinde.

Aan het einde van de 15de eeuw werden vrouwen zich meer bewust van de mode. Vooraanstaande dames gingen een haarnetje, mutsje of kapje
dragen. Met de naald kreeg je een en ander vast aan het haar. In de beschrijving van Oranje-Prinsessen uit de 17e eeuw komen regelmatig de
fraaiste haarnaalden aan bod. Bijvoorbeeld in de huwelijksuitzet van Prinses Louise Henriette van Oranje worden twee met Smaragden bezette
haarnaalden beschreven. In verschillende haarsieraden komt het ontwerp dat op een pluim lijkt regelmatig voor en werd - luidens de inventaris-
lijsten van hetHuis van Oranje-Nassau - omschreven als een aigret.

Dat is een verbastering van het Franse woord aigrette, dat verenpluim van de zilverreiger betekent. In de geschiedenis van het juweel worden met aigrette allerlei pluimvormige versieringen aangeduid en spelden bedoeld, die op een hoed of in het haar werden gedragen. De oorsprong van dit sieraad lag in India waar het als sarpech - tulbandornament - werd gedragen. Het woord sar betekent hoofd en pech slaat op schroeven.
Beide ontwerpen tonen vaak de nabootsing van veren gemaakt van kostbare materialen, zoals Goud, Zilver en Edelstenen.


De geschiedenis van bovenstaande Tiara bestaande uit Diamanten en Saffieren is onduidelijk. Het bedrag dat Vorst Willem III betaalde was 100.000 florijnen. De handtekening op het papier is kennelijk gewist en vervangen door een andere. Het document is wel afkomstig uit het archief van de juwelier
Van Kempen & Vos in Den Haag. Vast staat in elk geval dat het prachtige sieraad in 1881 werd vervaardigd. In deze kostbare Saffieren Tiara, die Koning
Willem III aan zijn tweede echtgenote Koningin Emma schonk, waren 655 Briljanten verwerkt met een totaal gewicht van 242 15/16 karaat en 31 Saffieren met en gezamelijk gewicht van 155 7/8 karaat. De spectaculairste edelsteen in dit zowel modern als Oosters aandoende hoofdsieraad is een 2 cm in
doorsnee grote Saffier met een gewicht van 44 karaat.

Deze nauwkeurige omschrijving van het gewicht aan edelstenen kwam beschikbaar, doordat de leverancier op 14 december 1881 een zeer uitgebreide beschrijving had gegeven, alsmede de manier waarop deze Tiara het best kon worden gedragen. De maker had het zeer fraaie sieraad in drie delen vervaardigd, zodat de twee samengevoegde uiteienden ook als haarkam konden worden gedragen. In 1928 werd dit juweel veranderd. Over de reden daartoe is weinig bekend. Een mogelijk verklaring voor deze opdracht is waarschijnlijk te vinden in de wijze waarop het frame van deze Tiara oorspronkelijk werd vervaardigd. Tot aan het einde van de 19e eeuw werd een dergelijk groot sieraad van Goud gemaakt en de Diamanten gezet in Zilver.
Men diende uiterst voorzichtig om te springen met deze van natura al zachte materialen.

De Saphire Parure

Het behoeft dat ook geen betoog dat na vijftig jaren vaak te zijn gedragen, het sieraad aan verversing van het Goud en Zilver toe was. Dat bleek een heel gedoe te zijn en men besloot de Tiara volledig een nieuw frame te geven. Dus gingen de ontwerper, de meester-goudsmid aan het werk en onderstaand zien we het resultaat van hun inspanningen. Volledig uit elkaar gehaald en voorzien van moderne setting ging dit uiterst fraaie sieraad zijn tweede leven tegemoet maar nu met een andere meesteres. Namelijk die van Koningin Beatrix. Het leidt geen discussie van er vakmanschap op los is gelaten en het resultaat is indrukwekkend genoeg, in vegelijking met het ontwerp en de huidige vormgeving van de Tiara, ook zijn - en passant - de andere elen meegenomen. Oorbellen zijn compleet vernieuwd en voorzien van de mogelijkheid om deze korte of langer te maken.

Voorts heeft de Familie de beschikking over een compleet nieuwe Saffieren Parure die voormalig Prinses en thans Koningin Máxima op de linkerfoto draagt inclusief oorbellen. De oud-Koningin op de rechter foto draagt de originele Parure met de daarbij behorende oorbellen. Alleen de oorbellen op de linkerfoto zijn kennelijk van een moderne vormgeving. In de originele Saffieren Tiara, zeer kostbaar sieraad, werden 655 Briljanten verwerkt met een totaal gewicht |van 242 15/16 karaat en 31 Saffieren met en gezamelijk gewicht van 155 7/8 karaat. De spectaculairste edelsteen in dit zowel modern als Oosters aandoende hoofdsieraad is een 2 cm in doorsnee grote Saffier met een gewicht van 44 karaat. De middelste foto laat een diamantachtig geslepen Saffier zien. Midden: Schitterend exemplaren in diamantvorm geslepen.

v.l.n.r. Beatrix met het nieuwe frame van de Saffieren Tiara, armband van Saffier en de Tiara in een nieuwe setting met Diamanten

Saffieren en leucosaffieren worden als sinds de vroegste oudheid gevonden op het eiland Sri Lanka. Deze vindplaatsen strekken zich uit over een
oppervlak van ongeveer 2000 km2. Soms worden ook grote stenen gevonden, maar deze zijn niet altijd van edelsteenkwaliteit. De grootste saffier
heeft naar men beweert een gewicht van 20 kg. In het jaar 1974 werden hier saffieren gevonden van 144 en 300 karaat. Saffieren worden
voornamelijk gevonden in Thailand, India, Sri Lanka en Myanmar, maar ook in Australië en in de Verenigde Staten (in Montana). De saffieren uit
Kasjmir zijn korenbloemblauw en worden het hoogst getaxeerd. De soorten uit Sri Lanka zijn bleker; die uit Montana hebben een metaalglans;
en de Australische saffieren hebben een donkerblauwe schaduw hetgeen ze een bijna zwart uiterlijk geeft.


Máxima met andere setting van de Saffieren Tiara, Broche, Oorbellen en armband en Koningin Máxima bij de Kroning van haar man met hetzelfde Juweel.
De Saphire Parure

Bovenstaand een drietal foto's van een twee totaal verschillende Saffieren Tiara's. De Tiara op de rechterfoto is van een geheel andere setting en vorm
dan die van de eerste twee foto's. Kennelijk zijn beiden een onderdeel van de Saffieren Parure. De laatste Parure werd door Koning Willem III in 1881
aan zijn tweede echtgenote Koningin Emma geschonken. Het ontwerp was in opdracht van Koning Willem III in 1881 vervaardigd door juwelier Van
Kempen & Vos in Den Haag. Alleen de oorbellen op de rechterfoto zijn kennelijk van een moderne vormgeving. In de Saffieren Tiara, zeer kostbaar
sieraad, werden 655 Briljanten verwerkt met een totaal gewicht van 242 15/16 karaat en 31 Saffieren met en gezamelijk gewicht van 155 7/8 karaat.

De spectaculairste edelsteen in dit zowel modern als Oosters aandoende hoofdsieraad is een 2 cm in doorsnee grote Saffier met een gewicht van
44 karaat . De schoondochter - Máxima - draagt deze. Het opmerkelijke hierbij is, dat de Tiara niet door de tand des tijds lijkt te zijn aangetast en nog steeds haar oude vorm van weleer heeft weten behouden. Over vakmanschap gesproken!

Middenonder: De beroemde Star of Bombay 182 Krt. (36.4gr). National Museum Washington D. C.

Links: De ruwe saffier en rechts een diamant geslepen saffier

Net als robijnen van gelijkaardige structuur tonen sommige saffieren een zeskantige ster wanneer gesneden in een cabochon (ronde vorm) en
blootgesteld worden aan direct zonlicht. Dergelijke stersaffieren worden gewoonlijk gevonden in Sri Lanka. Synthetische saffieren worden gemaakt
door de fusie van aluminiumoxide met titaandioxide dat als kleurende stof wordt toegevoegd. Ook korund van edelsteenkwaliteit met een kleur
anders dan rood of blauw, geeft men de naam saffier. Zo bestaan er naast blauwe saffieren ook kleurloze saffieren (leukosaffier) en gele, roze,
violette en groene saffieren. Daarnaast bestaan er ook meerkleurige saffieren. Anders gekleurde saffieren zijn meestal minder waard dan
de blauwe saffieren. Een uitzondering is de oranje-roze saffier (Padparadja), die erg zeldzaam en dus uiterst kostbaar is.

De saffier (Hebreeuws: ספּיר of Sapir) is een kostbare edelsteen. Het is een transparant korund. Blauwe stenen van goede kwaliteit worden over het
algemeen geclassificeerd als een van de meest waardevolle edelstenen. De blauwe kleur is te wijten aan "vervuilende" ijzerpartikels die aanwezig zijn in
het korund. Saffieren zijn al sinds mensenheugenis geliefde edelstenen, vanwege hun grote schoonheid en hun buitengewone eigenschappen. In het
verleden werden alle blauwe stenen "saffier" genoemd. Pas in het begin van de 19de eeuw werden ze samen met robijnen als zelfstandige edelstenen
binnen de korundgroep beschouwd. Saffieren worden buitengewone eigenschappen toegeschreven. De saffier verleent zijn eigenaar kracht, eer en onsterfelijkheid. Het was het symbool voor rijkdom en voorkwam tweespalt en smar en is een van de "negen edelstenen"
in de Thaise Orde van de Negen edelstenen.

Men onderscheidt:


Ruwe Robijn, geslepen Saffier en Aquamarijnen

Diamant: de schitterendste en hardste van alle gesteenten. Te noemen zijn: briljant, een diamant in kegelvorm, van boven vlak met facetten geslepen; roos, aan een zijde met facetten, van boven vlak; tafeldiamant, de bovenzijde plat, vierkant. Smaragd: groen. Saffier: blauw. Robijn: rood. Amethist: paars. Topaas: geel. Aquamarijn: blauwgroen

Edelstenen worden vaak in facetvorm geslepen, waardoor het invallende licht zo wordt gereflecteerd dat de stenen door hun schittering de aandacht trekken. En uiteraard gaat meteen een deel van de aandacht dan uit naar de drager of draagster ervan. In de westerse cultuur van de 20e-21e eeuw worden edelstenen vooral door vrouwen gedragen. Geslepen edelstenen worden meestal juwelen genoemd. Cabuchons is een bol geslepen
gladslijpsel, het gladde steenoppervlak wordt niet onderbroken door facetten. Een Oriëntaal is een edelsteen uit het oosten.