De Huizen van Oranje en Nassau

Vorstelijk Verzamelen
Vlag BelgieVlag NederlandGouden KroonGouden KroonVlag LuxemburgVlag Duitsland
Bronvermelding

 Koninklijke Verzamelingen 

Familie Museum van Oranje Nassau

In dezelfde tuinen als waarin het Paleis Noordeinde ligt ook het Koninklijk Huis Archief, dat vele geschenken, archieven en juwelen van het Huis van Oranje-Nassau als mede het Familie-archief bij houdt. Daar is ook naast het Familie-archief een echt museum in gevestigd dat vele geschenken, aparte stukken en fraaie schildeijen als andere directe zaken de Nassau's betreffende in zijn bezit heeft en tentoonstelt. Tussen het Paleis Noordeinde en de Koninklijke Stallen in staat het Koninklijk Huisarchief. In het markante gebouw, zichtbaar vanaf de Paleistuin, zijn de Koninklijke Verzamelingen gehuisvest. De verzamelingen van het Huis Oranje-Nassau waren eind 19e eeuw verspreid over meerdere locaties in Den Haag. Koningin Emma besloot in 1891 om de particuliere archieven, bibliotheek, kunstverzamelingen en andere collecties op één plek samen te brengen. Het idee voor het Koninklijk Huisarchief was geboren.


Het Familie Museum van Oranje-Nassau.

Het vooruitstrevende plan van Koningin Emma om het archief, de bibliotheek en een museum onder één dak te verenigen, vergde nog wel enige overredingskracht. A.C. baron Snouckaert van Schauburg, sinds 1891 directeur van het Huisarchief, stuurde op 16 april 1892 een nota aan de intendant der koninklijke paleizen en bouwkundig adviseur van Emma, jonkheer Hoeufft van Velzen, waarin hij de noodzaak van een gebouw voor het Huisarchief en de bibliotheek benadrukte: ‘Daar de beide inrichtingen groote waarde bezitten, de eerstgenoemde [het Huisarchief] van onschatbare waarde is, zal het wel overbodig zijn, de noodzakelijkheid van dien aanbouw aan te toonen, vooral om een einde te maken aan den toestand, waarin het Koninklijk Huisarchief sinds jaren verkeert’.

MuseumtrapKoninklijke Kruiwagen
Fraaie draaitrap in Koninklijk Museum en de Koninklijke kruiwagen met schep.

Hoeufft van Velzen maakte een ontwerp voor het nieuwe Huisarchief. Om de Voogdijraad te overtuigen, aan wie koningin Emma al haar plannen moest voorleggen, nodigde zij de leden uit het uitpuilende en brandgevaarlijke huis Fagel aan het Noordeinde 138/140, waar het familiearchief op dat moment gehuisvest was, en de bibliotheek op Paleis Noordeinde te bezoeken.

Familie Museum
Koninklijk Huis Archief met Koninklijk Museum en uitzicht op de tuinen van het Paleis Noordeinde.

Het Familie Museun der Oranje-Nassau's geeft een indruk van wat er werd en wordt verzameld. Keurige tezamen gebracht liggen hier stukken, die op afspraak, kunnen worden bezichtigd. Voor elke belangstellende is er wel wat bij, want de verzameling is kilometers lang. Helaas is hier maar een uiterst summier gedeelte van te bewonderen.


Heel veel verzamelingen.

De Voogdijraad was niet overtuigd van de plannen en verzette zich vooral tegen een vorstelijke bibliotheek. Emma veranderde daarom haar strategie en presenteerde in 1895 een plan voor een asymmetrisch gebouw waarbij overduidelijk een rechterdeel ‘miste’. De Voogdijraad was dit vast ook opgevallen. Discussies bleven echter uit en op 1 december 1897 werd alsnog begonnen met de bouw van het missende rechterdeel. Tot de dag van vandaag is de bibliotheek hierin gehuisvest.

Museum Koninklijke Familie
De in de loop van de eeuwen verzamelde spullen.

Veel eigendommen zijn in de loop van de eeuwen hier terecht gekomen. Er is bijzonder veel variatie in. Dat loopt van fraaie uniformen tot persoonlijke zaken als bijvoorbeeld een kinder wieg. Veel gouden en zilveren verzamelingen, vaak cadeau gedaan door veel Koninklijke hoogwaardigheidsdragers aan leden van de Koninklijke Familie hebben hier hun weg gevonden om te worden tentoongesteld.

Museum KHA
Fraaie stukken onder glas verborgen vanwege de kostbaarheid en de unieke kwaliteit.

Op 30 oktober 1896 plaatste Koningin Wilhelmina een gedenksteen in de noordwand in aanbouw. Op de steen staat gebeiteld: “Hare Majesteit Koningin Wilhelmina plaatste dezen steen in tegenwoordigheid van Hare Majesteit Koningin Emma, Regentes van het Koninkrijk, bij den bouw van het Koninklijk Huisarchief, 30 october 1896”. Zij gebruikte hierbij een zilveren troffel die prins Alexander, zoon van Willem II, ook al had gebruikt bij de eerstesteenlegging van de Cavaleriekazerne op de vlakte van Schuddegeest op 2 augustus 1842.

Plafond van de museumzaal
Het schitterende Plafond.

Het museumplafond is een kunststuk op zich. De schilder heeft boven zijn hoofd gewerkt met bovenstaand resultaat dat de toets der kritiek ruimschooots kan doorstaan. De kwaliteit is ontegenzeggelijk buitengewoon goed.

Miniatuurkamer KHA
Miniatuurkamer in het Koninklijk Huis Archief.

De Stichting Historische Verzamelingen van het Huis Oranje-Nassau heeft bovenstaande miniaturen in haar bezit en is tevens de eigenaar van het gebouw waarin het Koninklijk Huis Archief in is gevestigd.

Koninklijk Huis Archief
Het Koninklijk Huis Archief.

Er zijn in dit Familiemuseum van de nazaten van Oranje en Nassau vele verzamelingen en zeer veel unikaten te vinden. Niet alleen van porcelein maar ook in boekvorm of gemaakt van een of ander edelmetaal, zoals Goud, Zilver of Brons. Eerbiedwaardige boekwerken maken hun opwachting aan de bezoeker. Schilderijen zijn er zeer veel te vinden. Oude handschriften worden getoond. Voorts unikaten van Goud, Zilver en Brons kan men bewonderen. Dit alles en nog veel meer is te bekijken in het Familiemuseum van de Geslachten van Oranje en Nassau. Het is te vinden in het Koninklijk Huis Archief dat in de tuinen van Paleis Noordeinde staat.