Koninklijk Verzamelen
De Kunst Koning Willem II
Op 5 maart 2014 opende het Dordrechts Museum - in aanwezigheid van Koning Willem-Alexander - zijn deuren voor de tentoonstelling 'Willem II - Kunstkoning'. Hierin wordt een reconstructie getoond van een deel van de belangwekkende kunstverzameling die Willem II bijeenbracht. Helaas raakte deze magnifieke collectie verspreid na zijn overlijden, vanwege grote schulden van de Vorst. Het overgrote deel van deze prachtige verzameling verdween richting Rusland naar de Tsaar aller Russen, die in feite de grootste schuldeiser was van Willem II. Daar zijn zus, de Koningin der Nederlanden en tevens Grootvorstin van Rusland, Anna Pawlowna - als erfgename daarmee werd geconfronteerd, besloot zij een verkoop van de kunstcollectie te houden om daarmee de schulden van haar man enigszin te verminderen. Op 12 augustus 1850 vond de veiling plaats.
De Tsaar voer daar wel bij en kwam in het bezit van schilderijen van o.m. Rembrandt van Rhijn, andere wereldberoemde Nederlandse kunstenaars en buitenlandse schilders. De Hermitage in St. Petersburg werd de basis van deze prachtige werken. Het Dordrechts Museum werkte voor deze tentoonstelling samen met Museum de Hermitage in St. Petersburg, Musée Villa Vauban in Luxemburg en de Koninklijke Verzamelingen in Den Haag. Met uitzondering van het schilderij van Schotel (collectie Dordrechts Museum) zijn de hier getoonde objecten in beheer bij het Koninklijk Huisarchief. De tentoonstelling duurde tot en met 15 juni 2014.
Links: Op dit schilderij uit 1847 van Aug. Wijnantz kijkt Victor Amadeo Trossarello, beheerder van de koninklijke kunstverzameling, ons vanuit de deuropening aan. Op de voorgrond zit de Koning in zijn werkkamer in Paleis Kneuterdijk te lezen onder Rubens 'De penning van de keizer'. Aan de rechter bovenkant van de toegang hangt 'La Colombina' van Francesco Melzi.
Rechts: Wexy op een recente foto in de tuigagekamer van de Koninklijke Stallen in Den Haag. Zowel het paard als zijn berijder overleefden de Slag bij Waterloo (1815), hoewel beiden gewond raakten. Vele jaren later werd het paard opgezet door Jacob Kets uit Antwerpen.
Linksonder: De verrassing zal groot zijn geweest, toen Anna en Willem de door hen in 1827 aan Tsaar Nicolaas I geschonken zeegezichten terugzagen op de twee vazen, die Nicolaas in 1840 aan zijn zuster en zwager schonk.
Linksboven: De verrassing zal groot zijn geweest, toen Anna en Willem de door hen in 1827 aan Tsaar Nicolaas I geschonken zeegezichten terugzagen op de twee vazen, die Nicolaas in 1840 aan zijn zuster en zwager schonk.
Middenboven: Het bruidspaar ontving van Amsterdam een zilveren tafelservies met deze triomfboog als blikvanger. P.J. Gabriël vervaardigde het geschenk naar ontwerp van D. L. Bennewitz. Een engel houdt het bruidspaar in de zegewagen de huwelijkskronen boven het hoofd. Bij het huwelijk zelf was deze taak weggelegd voor Anna's broers Nicolaas en Michaël.
Rechtsboven: Dat het Koningspaar het geschenk wist te appreciëren, blijkt uit Anna's brief van 9 december 1840 aan haar broer over de dag waarop Willem als Koning werd ingehuldigd: 'We gaven een lunch in de balzaal waar de twee prachtige vazen staan, die jij ons deze zomer zond'.
Links: De Oranjes en de Romanovs onderhielden hun familieband onder meer met wederzijdse geschenken. Voor haar broer Tsaar Nicolaas bestelde Anna in 1827 bij de Dordtse schilder J.C. Schotel twee zeegezichten, waarvan deze met een schip op zee in zwaar weer.
Rechts: De kunstverzameling van de Koning was zowel omvangrijk als divers en omvatte onder meer schilderijen van oude en eigentijdse meesters. Dit schilderij van Nicaise de Keyser (1813-1887) uit 1843 toont een zegevierende Prins Maurits in de Slag bij Nieuwpoort (1600) met rechts op de voorgrond de verslagen Spaanse legeraanvoerder Francisco de Mendoza.
Tot de nieuwe gebouwen behoorde de zogenaamde Gotische Zaal die in 1842 gereed kwam met als bestemming kunstzaal en kapel. Op verzoek van Koning Willem II werd dit model vervaardigd door de meester timmerman en aannemer J.E. van Ellinkhuizen. Hij schonk de maquette in februari 1850 aan Koningin-weduwe Anna Paulowna.
Linksonder: Voor een tekening op perkament van een gezin naar Antony van Dyck (1599-1641) liet Willem II in 1838 door de firma Schick een kast maken in de door hem zo geliefde neogotische stijl. Middenonder: De Prins van Oranje en Grootvorstin Anna trouwden op 21 februari 1816 in St. Petersburg. Contractueel was bepaald, dat Anna haar godsdienstige verplichtingen volgens de Russisch-orthodoxe rite kon voortzetten. Daarom behoorden tot haar uitzet ook rituele voorwerpen, waaronder dit zoutvat dat gedecoreerd is met de initialen van Anna, haar ouders en broers en zusters.