De Huizen van Oranje en Nassau

Napoleontische Heersers

De 12 dagen Koning van Holland

Napoléon Lodewijk was de tweede zoon van Lodewijk Napoléon, Koning van Holland, broer van de Keizer Napoléon van Frankrijk. De eerstgeboren zoon Napoleon Karel (fr. Napoléon Charles) van het echtpaar overleed op vijf-jarige leefijd. Deze trieste gebeurtenis maakte Napoléon Lodewijk tot eerste erfgenaam en tevens Kroonprins. Zijn vader benoemde hem al op jonge leeftijd, daar hij aftrad, tot zijn opvolger. Daar het kind te jong was om zelf te kunnen regeren, werd zijn moeder Hortense de Beauharnais, Koningin van Holland, van 1 juli tot 13 juli 1810 regentes. Helaas heeft deze jongeman niet lang plezier van zijn a.s. Koningschap mogen hebben. Na zegge en schrijve twaalf dagen (1 juli 1810 - 13 juli 1810) was het over en uit.

Napoléon Lodewijk staat te boek in de historie van ons grondgebied als de tweede Koning van Holland in het begin van de 19e eeuw. In de Koninklijke Bilbiotheek in Den Haag zijn bewijzen, in de vorm van stukken uit die tijd, aanwezig die duidelijk de benoeming staven van dit kind van het eerste Koninklijk echtpaar die onze gebieden kende. Aan zijn vader Lodewijk Napoléon hebben wij wel voornoemde Bilbiotheek, het Rijksmuseum en Het (voormalig) Koninklijk Instituut voor de Tropen te danken. Lodewijk Napoléon had een moeilijke relatie met zijn broer, de Keizer van Frankrijk, die hen op deze troon had geplaatst. De problematiek werd zelfs zo groot dat Keizer Napoléon zijn broer in 1810 dwong af te treden ten gunste van de Kroonprins van Holland. Dus werd een vijf-jarige jongetje Koning van Holland. Dat mocht hij precies, zoals reeds werd vermeld, twaalf dagen doen. Napoleon had, na die dagen wel door, dat dit niet door de beugel kon en werd de jonge Koning tot abdicatie gedwongen. Napoléon voegde simpelweg het Koninkrijk Holland toe aan zijn al rijke verzamelingen van Staten, Landen en Gebieden die hij al bezat. De oud-Koning van Holland groeide verder in het buitenland op in Frankrijk
en in Italië.

Napoléon Lodewijk werd na de dood van zijn oudere broer Napoleon Karel in 1807 Kroonprins. In 1809 benoemde zijn Keizerlijke oom Napoléon Bonaparte hem, als opvolger van Joachim Murat, tot Groothertog van Berg. Enige feitelijke macht was hieraan niet verbonden. Toen Lodewijk Napoléon in 1810 aftrad naar aanleiding van een conflict met zijn broer Napoléon Bonaparte, werd Napoléon Lodewijk op 1 juli 1810 zijn opvolger. Zijn moeder Hortense trad op als regentes. De bedoeling van Napoléon Lodewijks troonsbestijging was het bewaren van de zelfstandigheid van Holland, maar Napoleon Bonaparte negeerde het besluit en annexeerde het land twaalf dagen later en liet de kleine Napoléon Lodewijk naar Frankrijk overbrengen.

Na Napoléons nederlaag in de Slag bij Leipzig werd het Groothertogdom Berg opgeheven (1 december 1813) en verloor Napoléon Lodewijk ook deze titel. Hij nam hierop de titel Graaf van Flahaut aan. Een jaar later voerden zijn ouders een proces over de voogdij, dat door zijn vader werd gewonnen. Op 23 juli 1827 trad hij te Florence in het huwelijk met zijn nicht Charlotte Bonaparte, een dochter van zijn oom Jozef Bonaparte. Het huwelijk bleef kinderloos. Napoleon Lodewijk nam in 1831 met zijn jongere broer Karel Lodewijk Napoleon deel aan een gewapende opstand tegen het pauselijk gezag in Italië. Hierbij overleed hij te Forli op 17 maart aan de heersende roodvonk in de stad. Napoléon Lodewijk ligt begraven in Saint-Leu-la-Forêt.

Bij zijn geboorte kreeg de jongen de namen Napoléon Lodewijk, indachtig een hommage aan en pa-lief en oom-lief, de grote Franse Keizer. Het kind werd voornamelijk opgevoed door zijn moeder, die hem klaar stoomde voor het belangrijke werk, een Prins eigen. Op dat moment dat zij niet verwacht dat haar eerstgeborene zou komen te overlijden. Veel verdriet en pijn heeft zij gehad van zijn plotseling van Napoléon Charles die als Kroonprins in aanmerking kwam op zijn vader op te volgen. Helaas heeft dit niet zo mogen zijn. De op 10 oktober 1802 ter wereld gekomen jongeling overleed op slechts vijf-jarige leeftijd in 1807. Hortense was uitermate van streek en heel verdrietig over het heengaan van haar oudste zoon. Maar daarmee kwam wel de weg vrij voor Napoleon Louis, zijn jongere broer en tot dan tweede in de erfopvolging.

Louis Bonaparte en zoon Napoléon Lodewijk

Zijn jeugd bracht Napoléon Lodewijk voor een deel door in het Koninkrijk Holland, waar zijn vader regeerde. Voor hem werd speciaal een voedster aangewezen. Hortense had, zoals gebruikelijk in die tijd, wel wat anders te doen dan kinderen te voeden. Baren moest dan nog wel maar al het andere werd aan derden overgelaten. Veel ouderliefde was dus voor de jonge Prins niet weg gelegd. Dan komt als een bliksemslag bij heldere hemel het Koningsschap van het land dat zijn vader ooit regeerde, het Koninrkijk Holland aan de orde. Moeder was, en vond dat uiteraard een zeer prettige zaak, wel bereid om regentes voor het minderjarige kind te worden. En voila, in Holland zat men opgescheept met een regentes voor een kind dat vooralsnog van toeten noch blazen wist. Moeder daarentegen was daar bijzonder goed mee bekend.

Hortense hoopte dat zij in staat zou worden gesteld haar zoon op te voeden tot een goede Koning van Holland. De Prins werd bekend onder de naam Lodewijk Napoléon II. Helaas werd er om het ouderschap door beiden gebakkeleid en de uitkomst was dat de Franse Keizer hem aan het Hof de nodige zaken liet bij brengen. Doordat hij als kind reeds naar Franrkijk vertrok in gezelschap van zijn moeder, kreeg hij in de omgeving van de Franse Keizer de juiste opvoeding. Kennis van vechttechnieken, zoals schermen, oorlog voeren en paardrijden waren al gauw gemeengoed voor de jonge Prins. Uniformen deden de jongeman ook wel wat en trots poseerde hij samen met zijn vader voor de schilder, om een en ander voor het nageslacht vast te leggen. Vader draagt op het schilderij de geborduurde ster (Plaque) van de Ordre de Legion d'Or en het Grootkruis in de Ordre pour la Mérite van Frankrijk.

Napoléon Lodewijk draagt op dit schilderij geen enkele Ridderorde, hetgeen op zijn minst vreemd mag zijn, daar het gebruik was dat de Prinsen van jongs af aan al de hoogste graad in de diverse Franse Orden werd toegekend. Wat de Prins wel heeft is een eigen sabel die zijn vader hem voor zijn verjaardag gaf. Het graf van de in Forli in Italië op een veel te jonge leeftijd (31 jaren) overleden Napoleon Lodewijk, nauwelijks bekend als Koning Lodewijk II van Holland en Prins uit het huis Bonaparte, is bijna niet te vinden daar de Franse Regering liever geld steekt in andere zaken dan een paar graven uit de Napoleontische tijd. Zijn oom heeft een complete zaal tot zijn beschikking (de Dôme des Invalides) waar jaarlijks honderdduizenden toeristen op af komen en waar veel geld aan wordt gespendeerd. Alhoewel men toch een aardig bedrag aan toegang dient te betalen voordat men zich kan vergapen aan de 'grote Keizer aller Fransen.'

Toch zijn ook de graven van zijn naaste familie, ooms, neven en nichten van belang, al is het maar voor onze geschiedenis, daarbij de aanwezigheid van deze tweede Koning van Holland zo handig werd weg gewist alsof het nimmer heeft bestaan.

In de crypte van de kerk St. Gilles van het plaatsje St. Lieu le Fôret, gelegen in het departement Val d'Oise, Regio Iles de France, 20 km ten Noorden van Parijs in Frankrijk en rond de 14.00 inwoners telt, liggen een aantal sarcofagen te wachten op betere tijden. Inmiddels is het dorp door de expansiedrift van Parijs een voorstad van deze wereldstad geworden. Weinig mensen realiseren zich al wandelend door het dorp dat hier Koningen liggen begraven die hebben bijgedragen aan de toch niet onaanzienlijke historie van het ontstaan van ons land. De eerste Koningen van het Koninkrijk Holland hebben hier hun laatste rustplaats gevonden.

In tegenstelling tot veel leden van de geslachten van Oranje, Nassau en Oranje-Nassau, die wel! een laatste rutsplaats hebben gekregen in wat nu heet het Koninkrijk der Nederlanden, zijn deze belangrijke mensen hier blijven steken. De sarcofagen waren uitermate verwaarloosd, letters van de stenen waren nauwelijks zichtbaar en het bladgoud (dat er overigens op hoorde) was allang verdwenen. In zo'n uithoek in Frankrijk bevinden zich de laatste rustplaatsen van en Lodewijk Napoléon, Koning van Holland en de tweede Koning van Holland Napoléon Lodewijk zijn zoon. Inmiddels is er toch wat aangedaan met dank aan vrijwilligers die dit het aanzien hebben gegeven dat het verdiend.

Het was ooit de bedoeling dat de gehele Keizerlijke Famlie, inclusief Napoleon Bonaparte daar in de kerk St. Gilles in St. Leu le Fôret, ongeveer 14 kilometer ten Noorden van Parijs, zou worden bijgezet. Het gebeurde inderdaad met de al eerder genoemde Koning Lodewijk Napoleon van Holland, zijn opvolger zoon Napoleon Lodewijk en zoon Napoleon Charles maar de laatste sacofaag bleef leeg. Feitelijk was die ooit bestemd geweest voor Napoleon Bonaparte maar zoals bekend mag worden verondersteld, is dit niet gebeurd en rust de Keizer in een schitterend gebouw in Parijs omringd door alle Louis's die ooit Koning zijn geweest van Frankrijk, ook die onthoofd werd op de 'schitterende' uitvinding van dr. Guillotin.

Lodewijk Napoléon bracht ook in het land veel tijd door. Den Haag en omgeving was niet heilig voor de Koning van Holland. Het Landgoed Amelisweerd onder de rook van de stad Utrecht is een van de plaatsen waar Lodewijk Napoléon graag verbleef. Door de archiefstukken weten we wat voor meubilair in het Landhuis Oud Amelisweerd stond, wat voor behang hij liet aanbrengen. Ook wat er aan de wanden hing, wat voor verlichting er was, wat voor tapijten er lagen en wat voor gordijnen er hingen. Op de lijst van de stoffeerder van het Koningshuis wordt niet gesproken over een kamer voor Koningin Hortense, maar er is wel een kamer ingericht voor ene 'M du Coudray', grenzend aan het appartement van de Koning. Dat zou wel eens bestemd kunnen zijn geweest voor de maîtresse van Lodewijk. Lodewijk en Hortense leefden immers op gespannen voet en de Koningin verbleef al langere tijd in Parijs.

Thans kan men een bezoek aan het gebouw brengen en een kijkje nemen in de historische interieurs op de bel-etage. Deze is nu ingericht als het restauratie-atelier voor het thans bijzondere Chinese behang van de centrale salon van het huis, waar ooit Empire-behang door Lodewijk Napoléon zelf uitgezocht de wanden sierde. Ook hoort u alles over de geschiedenis van het huis en haar bewoners. U bezoekt de verdieping; het kennis- en documentatiecentrum van MOA met de documentaire collectie van MOA, een documentaire expositie rond Armando en Oorlog en Vrede én een paar schatten uit de tijd van deze Koning van Holland, waaronder een origineel fragment van het blauwe Empire-behang met witte rozetten dat ooit.

Copyright: 2008 - 2024: All rights reserved. Development by Henri,
Webmaster De Huizen van Oranje en Nassau.