De Huizen van Oranje en Nassau

Graf Napoléon en de Koepel)
Vlag BelgieVlag NederlandGouden KroonGouden KroonVlag LuxemburgVlag Duitsland
Bronvermelding

Napoleontische Heersers

Keizer Napoléon van Frankrijk

Weinig historische figuren hebben zo'n impact op de wereldgeschiedenis gehad als Napoléon. Hij was in de eerste plaats een geniaal militair, die met zijn legers Europa een ander aanzien gaf. Op 2 december 1804 kroonde de 35-jarige Napoléon Bonaparte zich in aanwezigheid van de paus in Parijs tot Keizer. Dat was niet slecht voor een Corsicaan uit de lage adel, die na de Franse Revolutie van 1789 een bliksemcarrière in het Franse leger had gemaakt. Door die Franse Revolutie kreeg het land een voor die tijd radicale grondwet. Het betekende bovendien het einde van de monarchie en het feodale systeem en kwam Frankrijk in oorlog met buurlanden, die de ontwikkelingen in Frankrijk met argusogen volgden, had dus wel wat anders te doen.

De openbare onthoofding van Koning Lodewijk XVI in 1793 versterkte het wantrouwen in het buitenland. In 1796 kreeg de 26-jarige Napoléon al het bevel over een Frans leger aan de Frans-Italiaanse grens. Zijn Italiaanse veldtocht werd een groot succes en hij werd zeer populair in Frankrijk. Daarna volgde in 1798 een veroveringtocht door Egypte, maar Napoléon werd geïsoleerd door de Britten die de Fransen in een zeeslag versloegen en daarmee de terugweg over zee afsneden. Ondertussen waren zijn Italiaanse veroveringen verloren gegaan en hij keerde in 1799 terug naar Frankrijk.


Keizer Napoléon op zijn Imperiale Troon

Datzelfde jaar greep Napoléon door middel van een coup de macht in Frankrijk en beëindigde daarmee de Franse Revolutie. Hij bleef vele oorlogen voeren, waarbij hij grote delen van Europa onder Franse invloed wist te krijgen. Eén van zijn beroemdste overwinningen vond plaats bij Austerlitz in 1805, waarbij hij Oostenrijk en Rusland versloeg. Napoleon voerde niet alleen oorlogen. Tijdens zijn bewind werden standaardmaten als de kilo, liter en meter ingevoerd. Burgers moesten een achternaam opgeven. Burgerlijke wetgeving werd vastgelegd in de Code Napoléon. Versnipperde staatjes en vorstendommen werden samengevoegd tot overzichtelijke bestuurlijke eenheden. De militaire ondergang van Napoléon begon in Spanje en Rusland. In Spanje werd het Franse leger uitgeput door een Spaanse guerillaoorlog die ondersteund werd door een Engels leger.

Midden 1812 viel Napoléon met een groot leger Rusland binnen. Aan het einde van datzelfde jaar was er maar weinig van het leger over. Het was ten onder gegaan aan de kou, logistieke problemen en de Russische tegenstand. Zijn vele buitenlandse vijanden roken bloed en een coalitie (o.a. Engeland, Rusland, Oostenrijk, Spanje, Pruisen) versloeg Napoléon in 1813 bij Leipzig. In 1814 werd Parijs veroverd en werd de monarchie hersteld. Hij werd gedwongen om in ballingschap te gaan op het eiland Elba. In 1815 keerde Napoléon onverwacht naar Frankrijk terug en werd hij enthousiast ontvangen in Parijs. Hij wist weer een groot leger op de been te brengen, maar hij werd opnieuw door een coalitie verslagen, deze keer op 18 juni 1815 bij Waterloo. Napoléon werd weer verbannen. De ex-Keizer sleet zijn laatste jaren op het eiland Sint-Helena, waar hij goed in de gaten werd gehouden door de Engelsen.

Napoleon stierf op 5 mei 1821 aan maagkanker. Napoleone Buonaparte (zijn echte, Italiaanse geboortenaam) werd geboren in Ajaccio op Corsica, kort nadat dit eiland door Frankrijk was geannexeerd. Hij was de tweede zoon van Carlo Buonaparte en Maria Laetitia Ramolino. De familie Buonaparte was uit Toscane afkomstig (Ajaccio was eigenlijk een Italiaanse kolonie die verboden was voor autochtone Corsicanen).

Als een van leidende families van Ajaccio kon vader Bonaparte zich na de annexatie door Frankrijk (waarna hij zich "Charles de Bonaparte" noemde) tot de adel laten erkennen. Daardoor kon hij voor Napoleon een studiebeurs krijgen om in Frankrijk een officiersopleiding te volgen. Napoleon was als volwassene niet echt groot van gestalte: ongeveer 1.67m maar viel hierin niet bijzonder op bij zijn tijdgenoten. De gemiddelde Italiaan van zijn generatie was van dezelfde lengte. De verhalen dat Napoleon een echt 'onderdeurtje' was zijn waarschijnlijk terug te voeren op spotprenten in de Britse pers. Hij studeerde aan de militaire scholen van Brienne en Parijs. Toen hij deze laatste verliet was hij onderluitenant van de artillerie. Tijdens de Franse Revolutie, toen Frankrijk van alle kanten werd aangevallen ging hij met verlof naar Corsica om zijn diensten aan de bieden aan de Corsicaanse vrijheidsstrijder Pasquale Paoli, die toen de kant van de revolutie had gekozen en feitelijk de macht op het eiland uitoefende.

Het lukte hem in 1792 luitenant-kolonel van de Nationale Garde op Corsica te worden, hoewel hij intussen nog altijd artillerieofficier met verlof was. Toen de meeste Corsicanen, met Paoli, zich tegen het revolutionair bewind in Parijs keerden, bleef Napoleon de klant de revolutie trouw. Het gevolg was dat hij en zijn familie Ajaccio moesten ontvluchten. Tot 1793 was zijn ambitie vooral gericht op Corsica. In dat jaar moest hij echter, samen met zijn familie, vluchtten naar het vaste land van Frankrijk omdat hij, naar de zin van de Corsicanen, teveel sympathiseerde met de Franse Republiek. In 1793 nam hij, als kolonel van de artillerie, deel aan de verovering van Toulon op, door de Engelsen gesteunde, Franse koningsgezinden. Hiervoor kreeg hij een eervolle vermelding en werd hij benoemd tot brigadegeneraal, op 24-jarige leeftijd. Terug in Frankrijk kreeg hij het bevel over Republikeinse troepen die de royalisten in Zuid Frankrijk moesten bestrijden. Hij nam onder meer deel aan het beleg van Avignon en verjoeg de Engelsen uit de haven van Toulon.

In 1795 probeerden de royalisten in Parijs nogmaals de macht te grijpen. Napoleon, die op dat moment in de hoofdstad gestationeerd was, kreeg opdracht om de Tuilerieën te verdedigen. Zijn artillerie zorgde ervoor dat de opstand bloedig maar snel werd neergeslagen. Als dank voor bewezen diensten werd hij bevorderd tot Generaal. In maart 1796 kreeg Napoleon als 26-jarige het bevel over het Franse leger aan het Italiaanse front, een leger van ongeveer 30.000 man. Er was gebrek aan voedsel en kleding, waardoor ook vechtlust en motivatie ontbraken. Napoleon deed hen grootse beloften om het moreel van de troepen op te vijzelen: zo zei hij bijvoorbeeld tegen zijn soldaten dat hij ze naar de rijkste plekken ter wereld zou leiden, waar ze eer, roem en rijkdom zouden krijgen. En zo trok het leger naar Italië. De Italiaanse veldtocht moest vanuit drie richtingen worden uitgevoerd. Het leger moest volgens opdracht van de regering (het Directoire), door de Povlakte en langs de Etsch naar Wenen trekken, terwijl de Oostenrijkse hoofdstad vanuit het noorden zou worden aangevallen door het Samber-en-Maasleger. Napoleon wist dit wel, maar had zo zijn eigen ideeën. Hij was namelijk heel goed in het vinden van de zwakke plek van zijn tegenstanders. En zo versloeg hij ze een voor een. Eerst veroverde hij Illesimo en daarna Milaan.

Napoleon liet buiten medeweten van de Franse Regering om zijn tegenstanders verdragen volgens zijn eigen voorwaarden ondertekenen. Hij dwong de Kerkelijke Staat en de Hertogen van Parma en Modena tot een wapenstilstand. Napoleon veroverde Italië en hij liet de bevolking zware schattingen betalen, die hij naar Parijs stuurde om de regering daar rustig te houden. Ook moesten de veroverde gebieden dezelfde grondwet aannemen als Frankrijk. De successen van Napoleon in Italië bleven ook in Frankrijk niet onopgemerkt en hij werd steeds populairder bij het Franse volk. Napoleon was nu overal bekend en was door zijn overwinningen de held van Frankrijk geworden. Op 9 maart 1796 trouwde Napoleon met Joséphine de Beauharnais. Joséphine was eerder getrouwd geweest op 16-jarige leeftijd met Alexander de Beauharnais die in 1794 geëxecuteerd werd. It dit huwelijk had zij twee kinderen: Eugène en Hortense. Slechts enkele dagen na het huwelijk liet Napoleon zijn bruid in Parijs achter om het bevel over de invasie van Italië op zich te nemen.

In mei van 1796 walste hij over het Noorden van Italië. De opmars werd echter in Mantua tot staan gebracht door de Oostenrijkse verdediging die gedurende 18 maanden stand houdt. In het voorjaar van 1797 rukte het Franse leger echter op naar Wenen en de Oostenrijkers zag zich gedwongen akkoord te gaan met een vredesvoorstel van Napoleon waarbij Frankrijk het voor het zeggen kreeg in Italië en het gebied ten westen van de Rijn. Nadat hij de zomer, samen met Joséphine, had doorgebracht in Monbello, keerde Napoleon terug naar Parijs, waar hij als een held werd binnengehaald. Na de overwinningen in Italië - dat hij later zijn Koninkrijk Italië noemde - ging hij naar Egypte, want hij wilde ook gebieden in het Oosten hebben. De regering wilde eigenlijk dat hij oorlog tegen Engeland voerde, maar Napoleon was van mening dat de Engelsen het best bestreden konden worden door hun handel in het Oosten (met Brits Indië) te blokkeren. Hij behaalde de overmacht en trok via Malta Egypte binnen. Al snel veroverde hij Egypte, maar Engeland won enkele dagen later, op 1 augustus 1798, een zeeslag (Slag op de Nijl) en had daardoor het Middellandse Zeegebied in handen, waardoor Napoleons leger in Egypte vastzat. Ook Oostenrijk, Turkije, Rusland en Napels verklaarden de Fransen de oorlog.

Hierdoor verloor Frankrijk al zijn bezittingen in Italië, op Genua na. Maar toen Napoleon de Franse toestand vernam, ontsnapte hij uit Egypte en trok naar Parijs. Men bood hem het commando over de invasie van Engeland aan, maar gezien de staat van de Franse vloot, zag Napoleon hier weinig heil in. Hij voelde er echter ook niets voor om in Parijs te blijven rondhangen. In het voorjaar van 1798 vertrok hij dan ook vanuit Toulon naar Egypte met een leger van 35.000 manschappen. Door Egypte te veroveren wilden de Fransen hun invloed in het Middellandse Zeegebied uitbreiden. Bovendien vormde een Frans Egypte een bedreiging voor de Engelsen in India. De eerste grote slag vond plaats bij de pyramiden in Caïro. De slag werd gewonnen door de Fransen en Napoleon slaagde erin om, met minimale verliezen, het noorden van Egypte onder controle te krijgen. Op 1 augustus 1798 versloeg Admiraal Nelson echter de Franse vloot bij Aboukir waardoor het Franse leger wedt afgesneden van het moederland. In 1799 droeg Napoleon het commando over aan Generaal Jean Baptiste Kléber en keerde terug naar Frankrijk.

Keizerrijk Frankrijk onder Napoléon. Rood is Frankrijk. Licht en middelbruin zijn de veroverde gebieden.

Op 9 oktober 1799 landde hij in Fréjus waarna hij direct doorreist naar Parijs dat politiek gezien rijp was voor een staatsgreep. Op 9 en 10 november 1799 wierp hij de regering van de Directoire omver en werd hij uitgeroepen tot Eerste Consul. Een positie die hem vrijwel ongelimiteerde macht gaf. De binnen-en buitenlandse problemen van Frankrijk werden door hem zeer voortvarend aangepakt. Zo stuurde hij direct een leger over de Sint Bernhard pas om de Oostenrijkers (die Frankrijk de oorlog hadden verklaard) te verjagen uit Italië. Bij Marengo werden de Oostenrijkers verslagen en Italië kwamen andermaal onder Franse heerschappij. Tegen 1802 was Napoleon populairder dan ooit. Hij werd uitgeroepen tot Keizer en de staat Frankrijk werd een Keizerrijk.

Napoleon verdeelde de macht onder veel van zijn familieleden. Op het hoogtepunt van zijn macht werden er vier Europese tronen bezet door zijn broers en een zwager. Zo werd zijn broer Jemme Koning van Westfalen, zijn andere broer Joseph koning van Napels (en later van Spanje) en Lodewijk Napoleon (die getrouwd was met zijn stiefdochter Hortense) Koning van Holland. Hij kreeg de steun van het volk, omdat men met de huidige regering ontevreden was. Hij zette de regering tijdens een staatsgreep af (9 november 1799), wat het einde van het Directoire betekende. Er kwam een nieuwe grondwet, die inhield dat er drie mannen, consuls genaamd, de macht kregen. Het Consulaat werd definitief op 15 december 1799 geïnstalleerd. Napoleon werd de eerste consul, advocaat de Cambacérès tweede consul en Lebrun derde consul.

Zij mochten 10 jaar aan de macht blijven, maar eigenlijk had alleen de eerste consul, Napoleon, de macht over heel Frankrijk in handen. Hij deed er alles aan op 15 augustus van datzelfde jaar sloot Napoleon een overeenkomst met Paus Pius VII, genoemd het Concordaat. Zo werd Napoleon ook geliefd bij de katholieken. Op 27 maart 1802 werd eindelijk ook vrede gesloten met de Engelsen. Dit maakte Napoleon immens populair. Het volk bepaalde dat hij consul voor het leven zou worden, en door middel van een nieuwe grondwet, waarin bepaald werd dat hij zelf verdragen mocht sluiten en zelf rechterlijke beslissingen ongeldig mocht verklaren, verstevigde hij zijn machtspositie. Napoleon werd alleenheerser over Frankrijk. geworden. Maar Napoleon wilde meer dan consul voor het leven zijn, en hij liet zich door de senaat tot " Keizer der Fransen" uitroepen. Door een volksstemming gebeurde dit dan ook. Op 2 december 1804 kroonde Napoleon zichzelf in aanwezigheid van Paus Pius VII in de Notre-Dame tot Keizer.


Kroning van Napoléon Bonaparte en Joséphine de Beauharnais tot Keizer en Keizerin van Frankrijk

Later werd hij door dezelfde paus na zijn aanvallen op pauselijke staten geëxcommuniceerd. Het Louvre, waar veel geroofde kunst werd ondergebracht, werd omgedoopt in Musée Napoléon. De Franse burger merkte echter weinig verschil. De oorlogen gingen gewoon door. In 1803 werd de oorlog met Engeland hervat. Een poging om Engeland te bezetten mislukte echter. In september trok het leger opnieuw op tegen Oostenrijk dat een coalitie was aangegaan met Rusland. In de slag bij Austerlitz (het hoogtepunt van Napoleons militaire carrière), werden de geallieerde troepen verslagen en zag Oostenrijk zich opnieuw genoodzaakt om een vredesvoorstel van de Fransen te accepteren. Daarbij moesten de Habsburgers aanzienlijke concessies doen aan Frankrijk. De Europese opmars van Napoleon ging echter nog verder. In 1806 versloeg hij de Pruisen en nam hij, vol triomf, Berlijn in. De gevechten hadden zich al verder oostwaarts, richting Polen, verplaatst als de Russen (rijkelijk laat) hun verslagen bondgenoot te hulp schoten. De Russen wisten het Franse leger tot staan te brengen en de Russische

Tsaar Alexander I sloot in Tilsit op 25 juni 1807 vrede met Napoleon. Daarbij werd Europa als het ware in tweën gedeeld: de Russen kregen het voor het zeggen in het Oosten van Europa (o.m. Finland) en Napoleon in het Westen. Toen Napoleon in 1808 Zweden veroverde, was hij heer en meester op het Europese vasteland. De Engelsen bleven echter dwarsliggen. Op 21 oktober 1805 versloeg Admiraal Nelson de Frans-Spaanse vloot bij 7Trafalgar (Spanje). Daardoor werd het Napoleon definitief onmogelijk gemaakt om Engeland te veroveren. Teneinde de Engelsen toch de voet dwars te zetten, introduceerde hij het zogenaamde continentale stelsel, een blokkade op de handel van Engeland met andere Europese staten. Op die manier hoopte hij de Engelse economie lam te leggen, zodat Engeland gedwongen werd om een vrede op voorwaarden van Frankrijk te accepteren. Het plan werkte echter niet en leidde alleen maar tot hoog oplopende conflicten met Spanje, het Vaticaan en Rusland. Het continentale stelsel werd wel beschouwd als de belangrijkste oorzaak voor de uiteindelijke val van het Franse Keizerrijk. De weigering van de Russen, om hun havens te sluiten voor Engelse schepen, leidde i7n 1812 tot de invasie van Rusland met als hoogtepunten de slag bij Borodino en de bezetting van Moskou.

Napoleon verloor echter het overgrote deel van zijn 'Grande Armée' van 500.000 man. De winter bleek de belangrijkste bondgenoot van de Russen te zijn! Die klap is de Keizer niet te boven gekomen. Voor het eerst in zijn leven werd hij vernietigend verslagen door en de mens en moeder natuur. Tegen beiden legde Napoleon Bonaparte het af. Napoleon bleek als militair in opleiding uitzonderlijk goed te zijn in rekenen en kaartlezen. Hij heeft zelfs een meetkundige stelling, de Stelling van Napoleon, op zijn naam staan maar het is niet duidelijk of hij echt zelf deze stelling bewezen heeft. Het rekenen paste hij o.a. toe in de artillerie bij het berekenen van de baan van een kanonskogel, het kaartlezen gebruikte hij zijn leven lang om vanaf (vaak slordige en foute) kaarten een goede positie en opstelling na te streven. Het blijkt dat Napoleon de slagen won, die hij op zijn zelfgekozen slagveld voerde. Een combinatie van die twee talenten leidde tot zijn capaciteit om een legerverplaatsing over vele honderden kilometers te plannen, waardoor hij een belangrijk of beslissend voordeel kon halen. Napoleon was een groot organisator. Hij heeft talloze bestuurlijke vernieuwingen doorgevoerd en in heel Europa een voorbeeld van een strak geregeld en doeltreffend bewind nagelaten.


(l) Luitenant-Kolonel Napoléon, (m) Napoléon Eerste Consul van Frankrijk en (r) Napoléon Opperbevelhebber in Egypte


Hij was ook een bekwaam wetgever die zich door voortreffelijke juristen als Cambacérès liet adviseren. Hij beging de fout dat hij het belang van de Engelse blokkade van Europese continentale havens (van Marseille tot aan Riga) onderschatte. Merkwaardig was dat de blokkade eenzijdig was; Frankrijk exporteerde graan en zonder dat graan zou Engeland verhongerd zijn. Napoleon dacht nog in mercantilistische termen en dacht dat het stilleggen van de Britse export de Britse economie zou ruïneren. Napoleon verkeek zich, zoals Adolf Hitler ruim een eeuw later, op het effect van de xtreme winterkoude en de enorme afstanden in Rusland vergeleken met die van westelijk Europa. Zijn traditionele manier om zijn troepen 'van het land' te laten leven, d.w.z door al plunderend op te marcheren, faalde in Rusland volledig vanwege de enorme omvang van zijn leger in Rusland en de verschroeide-aardetactiek van de Russen. Napoleon ontwikkelde zich meer en meer tot een tiran. Censuur en een uitgebreide geheime politie onderdrukten alle kritiek op de Keizer.

Door steeds jongere rekruten op te roepen en voortdurend oorlog te blijven voeren heeft Napoleon Frankrijk demografisch en economisch uitgeput. Napoleon was een zeer bekwaam propagandist van zijn eigen zaak maar een slecht redenaar. Zowel bij zijn optreden voor de "Raad der Ouden" in Saint-Cloud tijdens zijn staatsgreep in 1799 als bij zijn rede voor de Senaat na de nederlaag in Rusland heeft Napoleon staan hakkelen en sloeg zo een slecht figuur. Waar zijn eigen macht niet in het geding was kon hij tolerant en een ware zoon van de Franse Revolutie zijn. Hij emancipeerde de Joden en zag zich, theatraal als hij was, als de "Tweede Mozes" die een Groot Sanhedrin bijeen zou roepen. Van het inschakelen van de Joden voor de Keizerlijke zaak kwam echter weinig terecht en in 1812 beperkte Napoleon hun politieke en economische rechten weer. Hij werd desondanks geliefd bij de Europese Joden en Heinrich Heine vereerde de Keizer. De Napoleontische Code Pénal maakte een einde aan de vervolging van homoseksuelen.

De slavernij werd door Napoleon daarentegen wèl verdedigd maar zijn poging om Santo Domingo te heroveren mislukte jammerlijk. Voor de emancipatie van vrouwen had de Corsicaan geen oog. Hij waardeerde ontwikkelde vrouwen als Madame de Staël beslist niet. De waardering van de persoon en zijn werk werden door de door Napoleon doelbewust gecreëerde legende gehinderd. Hij heeft zijn bekwaamste generaals stelselmati belasterd en doodgezwegen. Op Sint-Helena was door de verbannen Keizer zes jaar lang hard gewerkt aan een revisie van zijn loopbaan en de legende van de goedbedoelende, populaire staatsman. Alle mislukkingen werden op het conto van anderen geschreven. Door de verwrongen beeldvorming en de halve waarheden waarmee voor- en tegenstanders hun boeken vulden is het moeilijk om een objectief beeld te krijgen.

De Napoleontische literatuur telde in 1946 al meer dan 100 000 werken. Sommige biografen zien hem als een hebzuchtige en nietsontziende tiran en trekken vergelijkingen met Hitler en Stalin. Anderen zien hem als de goedhartige "kleine korporaal" en benadrukken zijn prestatie. Napoleons veroveringen stimuleerden het Duitse nationalisme, dat Frankrijk nog parten zou gaan spelen en de opkomst van Rusland als een machtsfactor waarmee heel Europa rekening moest houden. De Franse bezetting van Spanje vanaf 1808, die leidde tot de zes jaar durende Spaanse Onafhankelijkheidsoorlog, bood een groot deel van Spanjes Amerikaanse koloniën de kans zich onafhankelijk te maken. Van heel Latijns-Amerika bleef alleen Cuba nog onder Spaans gezag. Het Franse streven om de verworvenheden van de Franse Revolutie te exporteren, is het minst succesvol gebleken en wellicht zelfs contraproduktief geweest in Spanje, dat toch al achtergebleven en geïsoleerd was ten opzichte van de rest van het moderne West-Europa. Na de Franse tijd kwam in Spanje het uiterst reactionaire Carlisme op. Het isolement zou pas na 1975 echt doorbroken worden.

Wat door de Fransen als 'vooruitgang' was aangeprezen, ervoeren de Spanjaarden vooral als vernederingen en onbeschrijfelijke gruwelen, die door de Spaanse kunstenaar Francisco Goya zijn vereeuwigd in een serie etsen, de 'Desastres de la guerra'. In Spanje ontwikkelde zich een nieuw type oorlog, de 'guerrilla', die door de Britten ijverig gesteund werd en waarop Napoleon en zijn kundige generaals geen goed antwoord hadden. Frankrijk deed in 1803 afstand van de laatste kolonie op het Noord-Amerikaanse continent door verkoop aan de Verenigde Staten van Louisiana, dat vele malen meer omvatte dan de huidige deelstaat. De VS verdubbelde hiermee zijn toenmalige grondgebied. De Franse Caraïbische slavenkolonie Haïti kon via een opstand in 1804 onafhankelijk worden.


Sterfbed van Napoléon en opgebaard.

Frankrijk had op het westelijk halfrond nog slechts Frans Guyana en wat eilandjes in de Caraïbische Zee over. Ondanks machtsmisbruik en zelfverrijking door Napoleon is de invloed van de Franse Revolutie en de vervolgens door Napoleon geëxporteerde verworvenheden van de Revolutie op cultuur en bestuur van Europa van groot en blijvend belang gebleken.

De nog wat feodale verhoudingen in West- en Centraal-Europa hadden een slag gekregen waarvan zij niet meer zouden herstellen. Niet adellijke afkomst, maar talent en opleiding werden doorslaggevend voor het bekleden van machtsposities. Loyaliteit werd in de eerste plaats verschuldigd aan het centrale gezag in plaats van aan een lokale (feodale) machthebber. De was weg vrij voor het nationalisme en de daaruit voortkomende natiestaat. De macht van Napoleon begon nu snel af te brokkelen. In 1810 liet hij zijn huwelijk met Joséphine de Beauharnais nietig verklaren om te kunnen trouwen met Marie Louise van Habsburg, de dochter van de Oostenrijkse Keizer.

Op die manier hoopte hij de steun van de Habsburgers te verwerven. In 1813 verklaarde zijn schoonvader hem desondanks toch de oorlog. Napoleon leed zware verliezen en op 31 maart 1814 werd Parijs door de geallieerde troepen ingenomen. De uitzichtloze militaire situatie deed Keizer Napoleon op 4 april 1814 besluiten om afstand te doen van de troon ten gunste van zijn zoon Napoleon II. De geallieerden weigerden echter om het 3-jarige jongetje te erkennen en zetten Lodewijk XVIII op de Franse troon. Napoleon werd verbannen naar Elba. 10 maanden later keerde hij echter met een leger van ruim 1000 man terug naar Frankrijk waar hij zichzelf opnieuw als Keizer installeerde. Lodewijk XVIII vluchtte en zo begon de tweede regeringsperiode van Napoleon die in totaal 100 dagen duurde. Dan werd hij efinitief verslagen in de slag bij Waterloo (18 juni 1815) en verbannen naar het eilandje St. Helena waar hij op 5 mei 1821 aan maagkanker overleed (zie boven). De Koninklijke kapel van het Invalides complex valt op door zijn enorme vergulde koepel waarnaar het gebouw nu vernoemd wordt. Het is de plaats waar men de tombe kan terugvinden van een van Frankrijk’s meest beroemde personen: Napoleon Bonaparte .

Tombe Napoleon
Tombe van Napoléon in de Dôme des Invalides te Parijs

Zijn functies waren als volgt:

• Eerste Consul van Frankrijk van 11 november 1799 tot 18 mei 1804.
• Keizer der Fransen van 1804 tot 6 april 1814 en van 20 maart tot 22 juni 1815.
• Koning van Italië van 31 maart 1805 tot 1814.
• Beschermheer van de Rijnbond van 12 juni 1806 tot 1813.

Napoleon Bonaparte (Ajaccio (Corsica), 15 augustus 1769 — Longwood (Sint-Helena), 5 mei 1821) was Eerste Consul van Frankrijk (1799 - 1804) en daarna Keizer der Fransen (1804 - 1815). In die hoedanigheid werd hij de machtigste man van Europa en een van de bekendste en meest invloedrijke figuren in de wereldgeschiedenis. Napoleon was vooral belangrijk als militair leider van het Franse leger in deze periodes, en werd verder bekend door zijn heerschappij als Vorst in het Frankrijk van na de revolutie, door zijn veldtocht naar Moskou en door zijn ondergang in Waterloo.De combinatie legerleider - staatshoofd, en dit op Europese schaal, maakte hem tot alleenheerser (of dictator) van een groot deel van Europa rond het jaar 1800.