De Huizen van Oranje en Nassau

Inhuldiging Koningin Wilhelmina
Vlag BelgieVlag NederlandGouden KroonGouden KroonVlag LuxemburgVlag Duitsland
Bronvermelding

 Vorstinnen van Oranje en Nassau  

Koningin Wilhelmina der Nederlanden

Door het voortijdig (30 jaar oud) overlijden van haar stiefbroer Kroonprins Alexander der Nederlanden Prins van Oranje, kreeg Prinses Wilhelmina de gelegenheid om troonopvolgster te worden. Overigens konden die twee elkaar niet uitstaan, voornamelijk dankzij de houding van de Kroonprins der Nederlanden. De voorbereiding voor het aanstaande Koningschap stonden toen centraal. Het werd de zwaarste taak die het gehele leven van deze Vorstin vulde tot het bittere einde. De 'Gouden Kooi' zoals zij dat zelf ooit noemde, bracht haar geen menselijk geluk. Haar uitspraak aan bijna het einde van haar leven - eenzaam maar niet alleen - duidde niet op de omgang met mensen maar eerder was deze religieus getint.

Prinses Wilhelmina

Koningin Wilhelmina was een gewetensvolle vrouw en stond voor hetgeen zij zei en deed ook datgene waarvoor zij ooit kwam te staan. Het huwelijk van Koningin Wilhelmina was - mede door haar wat starre houding - ten opzicht van het instituut huwelijk, bepaald niet succesvol te noemen. Dat lag ook aan haar opvoeding die streng werd gehouden door haar moeder Koningin Emma.

Als je met zoiets wordt geconfronteerd, dan wordt je vanzelf wel een onderdeel van dat leven. Bovendien, op latere leeftijd - je bent dan al gevormd - kun je er niet meer buiten. Je weet niet beter. Dat gebeurde met Wilhelmina en daarvoor betaalde zij - haar ganse leven - een zware tol die een wissel trok op de ontwikkeling van haar fragiele persoonlijkheid. Ondanks dit alles heeft zij haar levenstaak tot het einde met verve vervuld.

Zij schonk ons - het volk - een nazaat die haar kwaliteiten - dat waren er vele - ten goede gebruikte en ook ten koste van haar huwelijk, standvastig bleef geloven in de taak die het Koningschap haar had opgelegd. Juliana, haar dochter leek dan ook op haar moeder, zeker qua karakter hadden deze vrouwen zeer veel gemeen. Op een bepaalde manier mogen wij trots zijn op hen die de Monarchie der Nederlanden in stand hebben gehouden, al was het maar in de vrouwelijke lijn der Oranje-Nassau's.

Wij hebben daarvan geprofiteerd en Koningin Wilhelmina zowel als haar dochter Prinses Juliana gaven ons wat zij hadden te bieden. Namelijk karakter, verantwoordelijkheid en liefde voor hun volk. De sociale bewogenheid van de Koningin uitte zij door daar te zijn waar het nodig was de Watersnoodramp van 1953 staat ons vers in het geheugen gebrand. Zij was er toch bij welleswaar als Prinses Wilhelmina omdat zij reeds op 6 september 1948 ten faveure van haar dochter Prinses Juliana was afgetreden.

Wilhelmina Helene Pauline Maria, Prinses van Oranje-Nassau werd geboren op 31 augustus 1880 in Den Haag, als enig dochter van Koning Willem III en zijn tweede vrouw, Prinses Emma van Waldeck-Pyrmont. Willem III was eerder getrouwd geweest met de Duitse Prinses Sophie van Württemberg. Sophie en Willem trouwden op 18 juni 1839 in Stuttgart.

Het paar vestigde zich op Paleis Noordeinde en kreeg drie zonen:

Willem (1840-1879), Prins van Oranje
Maurits (1843-1850)
Alexander (1851-1884), Prins van Oranje

Uit haar dagboeken en brieven komt Sophie over als een belezen, invoelende, uiterst intelligente en tamelijk warme vrouw. Uit het eerste huwelijk van vader hield Wilhelmina drie stiefbroers over. Twee daarvan overleden op jonge leeftijd. Slechts de laatste heeft de Prinses gekend en op vier-jarige leeftijd was die kennismaking al problematisch te noemen. Bij het overlijden van haar vader op 23 november 1890, werd de toen 10-jarige Prinses Wilhelmina Koningin. Echter, er was formeel een klein probleem. Op die leeftijd kon men - volgens de Wet - geen regerend Vorstin worden.

Haar moeder Emma nam de zware taak op zich Regentes voor haar dochter te worden opdat zij - op latere leeftijd (18 jaar) - wel dat Koningschap kon bekleden. Een en ander had ook tot gevolg dat het Groot Hertogdom Luxemburg uit de Verenigde Nederlanden stapte. Daar waren alleen mannelijke afstammelingen titel gerechtigd. De Groothertogelijke Kroon ging over naar de andere tak van Nassau, namelijk naar Adolf van Nassau, lid van de Walramse tak.


Koningin Emma met Kroonprinses Wilhelmina, Wilhelmina Koningin der Nederlanden en het Bruidspaar.

Het leven van Prinses Wilhelmina werd in stukjes geknipt door haar moeder Emma. Zeer secuur maakte zij de dagindeling van haar dochter en wee degene die het lef had om die voorwaarden naast zich neer te leggen. Je kon beter een heel leger verslaan in een gevecht dan de confrontatie aan te gaan met de Koningin-Moeder. Het was uitdrukkelijke wens dat haar dochter een hoogverheven Vorstin diende te worden, zelfverzekerd en niet gehinderd door enige twijfel als de tijd daar kwam dat er zwaarwegende beslissingen dienden te worden genomen. Dat had Emma voor ogen en dat werd ook - volgens haar ritueel - uitgevoerd. Het ambt van Koningin stond op eenzame hoogten en daarom moesten alle anderen vreemden blijven. Het was echt niet wenselijk dat er een 'close relationship' zou ontstaan met haar volk.

Regeren was prima en aandacht besteden aan de daarbij behorende problematiek kon er ook wel mee door maar dat was het. Degene die daar het eerst mee te maken kreeg, was haar onderwijzer Gediking. Zo mocht hij geen vragen stellen, haar geen hand geven en zelfs tijdens de les niet recht tegenover de jeugdige Prinses zitten. Op grote kartonnen borden voor de slaapkamerdeur van haar dochter, maakte de Koningin-Moeder van dag tot dag en van minuut tot minuut duidelijk wat er gedaan diende te worden. Het leek veel op een tragische Komedie maar de werkelijkheid was dat aan Wilhelmina geen enkele vrijheid werd toegestaan. Het was een tragische jeugd - die door de inmiddels Kroonprinses geworden jonge vrouw als onvermijdelijk en behorende bij de dagelijkse gang van zaken - werd geaccepteerd.

Het was wel de basis voor haar latere afgeslotenheid maar ook de grondslag voor haar vastberadenheid en karakter kwaliteit. Van deze 'Spartaanse opvoeding' - geestelijk gesproken - trok Wilhelmina veel profijt. In haar relatie's tot mensen en zelfs bij haar echtgenoot Prins Hendrik van Mecklenburg-Schwerin, was dat duidelijk te merken. Zij liet hem buiten alle zaken - zelfs de Staatszaken - en regelde in haar eentje al het overige wat nodig was. Is het een wonder dan een man dan zijn vleugels uitspreidt om dat te zoeken was hij mist? Als meisje van 13 bezocht Wilhelmina, samen met haar moeder Regentes Emma ook Keizer Wilhelm II van Duitsland Deze stond bekend om zijn pocherij. Hij kon het niet nalaten proberen indruk te maken op de jeugdige Prinses. Wilhelm II vertelde Wilhelmina, dat zijn Gardisten bijna twee mete lang waren. De Prinses glimlachte beleefd en antwoordde dat als de sluizen van Holland zich openden er meer dan twee en een halve meter water zou staan. De Keizer zweeg in alle stilte.

Ondanks dat werd Wilhelm II, die ook Prins van Oranje was, door Wilhelmina onderscheiden met het Grootkruis in de Militaire Willem's Orde en ook kreeg hij het Grootkruis in de Huisorde van Oranje. Na de Eerste Wereldoorlog, vroeg deze Keizer politiek asiel aan. De Nederlandse Regering verleende hem dit asiel, tegen de wil van de toen al Geallieerde Mogendheden Frankrijk, Groot-Brittannië en vooral Belgie. Prinses Wilhelmina vermeed echter elk contact met ex-Keizer Wilhelm II. Ze verweet hem een gebrek aan leiderschap en zelfs het verlaten van zijn Volk. Maar de op gang gebrachte Duitse Revolutie zou ook in ons land natrillen. Dat zou Wilhelmina spoedig ondervinden. Op 6 september 1898, werd Prinses Wilhelmina ingehuldigd als Vorstin der Nederlanden in de Nieuwe Kerk te Amsterdam. Helaas had zij - een jaar eerder een grote klap te verwerken gehad. Haar lieveling's tante, Sophie, de zuster van haar vader, overleed. In haar autobiografie vertelde de Koningin later, dat die tante veel voor haar had betekend. De tijd schreed voort en Wilhelmina werd een aantrekkelijke jonge vrouw. Daarvoor diende een juiste echtgenoot te komen. Dat was niet eenvoudig. Engelse kandidaten vielen af vanwege de toen aan de gang zijnde 'Boerenoorlog'. 'Nur einen deutschen Prinzen soll Sie bekommen', zo sprak de toen heersende Duitse Keizer Wilhelm II profetisch. Alhoewel?


De andere huwelijkskandidaten waarvan een een niet kwan opdagen.

In mei 1890 reisde Koningin-Moeder Emma rond in Duitsland en belandde in slot Schwarzberg in Thüringen. Daar had zij ontmoetingen gearrangeerd met drie kandidaten van Duitse afkomst. Deze waren, Friedrich Wilhelm van Pruisen, kleinzoon van Prinses Marianne, die door de Duitse Keizer naar voren was geschoven. Daarnaast waren de twee broers Von Mecklenburg-Schwerin geselecteerd. Helaas, kwam van die broers alleen Heinrich opdagen. Moeder zowel dochter lieten hun oog vallen op Hertog Heinrich zu Mecklenburg-Schwerin en 16 oktober 1900 werd de verloving bekend gemaakt. Op 7 februari 1901, trouwde Wilhelmina met de inmiddels tot Prins Hendrik omgedoopte Hertog zu Mecklenburg-Schwerin.

Friedrich von Preussen en Wilhelm von Preussen

Hij was een zoon van Frederik Frans II von Mecklenburg-Schwerin. Het huwelijk van Wilhelmina en Hendrik bracht de eerste jaren vier miskramen (waarvan een zoon in 1902) maar leek verder wel gelukkig. De troonopvolging werd een probleem. Als Koningin Wilhemina eens kinderloos zou overlijden, dan kon de troon weleens naar een Duitser gaan. Wie dan? De Koningin had een achterneef Willem Ernst, Groothertog van Saksen-Weimar-Eisenach. Hij was een kleinzoon van Wilhelmina's tante Sophie (zuster van Willem III). Ook noemde men de nicht van de Koningin, Marie, dochter van diezelfde Sophie als mogelijk troonpretendent.

Het huwelijk tussen Koningin Wilhelmina der Nederlanden, Prinses van Oranje, Prinses van Oranje-Nassau en Hertog Heinrich von Mecklenburg-Schwerin werd op donderdag 7 februari 1901 gesloten. Het burgerlijk huwelijk werd voltrokken in Paleis Noordeinde. Minister-president Cor van der Linden trad op als ambtenaar van de burgerlijke stand.

Het paar reed vervolgens met de Gouden Koets naar de Grote Kerk in Den Haag waar het huwelijk werd ingezegend door dominee Gerrit Jacobus van der Flier. Aangezien Wilhelmina Koningin was, werd bij het voorlezen van het huwelijksformulier de passage achterwege gelaten waarin de vrouw gehoorzaamheid aan de man beloofde. Heinrich heette vanaf deze dag Hendrik. Door de huwelijksvoltrekking moest Koningin-moeder Emma op zoek naar een ander onderkomen. Tot die tijd had ze samengewoond met haar dochter, maar dat ging nu niet meer. Emma vertrok naar Paleis Lange Voorhout. oor de wat feodale houding van Wilhelmina liep het huwelijk niet als gebruikelijk. Prins Hendrik werd veelal buitengesloten m.t.b. tot staatszaken en ook in de prive-sfeer maakte de Koningin de dienst uit. Dit frustreerde Hendrik in grote mate, zodat hij zijn leven ging leiden. Doordat hij kennelijk syfilis opliep bij een bezoek aan een dame, werd hij onvruchtbaar. Het geneesmiddel uit die tijd Salvarsan had uiterst vervelende bijwerkingen die vaak erger waren dan de kwaal. Na een aantal miskramen werd toch op 30 april 1909 een kind geboren, Juliana. De Koningin onderwees haar dochter - al op jeugdige leeftijd - in het Protestantisme, de Bijbel en over alle facetten van het Koninkrijk. Mede hierdoor, ontstond tussen moeder en dochter een hechte band die hun leven lang zo zou blijven.


Huwelijksakte Koningin Wilhelmina, verlovingsfoto paar en handtekingen van het echtpaar on de huwelijksakte.

De regeerperiode van Koningin Wilhelmina kenmerkte zich door duidelijkheid en helderheid. Zij maakte een degelijk gebruik van de haar wettelijk toegemeten bevoegdheden als Vorstin, zonder de grenzen daarvan uit het oog te verliezen. Wilhelmina had niet zo veel op met politici, wat van tijd tot tijd leidde tot conflicten met haar Ministers. Koningin Wilhelmina ontwikkelde zich tot een van de invloedrijkste Monarchen sinds het ontstaan van het huis Oranje, later Oranje-Nassau geheten. Haar zakelijk inzicht werd alom geroemd. Dat bleek wel uit berichten die in de Amerikaanse pers verschenen over het familiekapitaal van de Oranjes. Dankzij haar vergrootte dat kapitaal tot ruim een Miljard Dollar (1,6 miljard gulden uit die tijd!). Debet aan de kapitaalverhoging waren o. m. aandelen Koninklijke Olie (later Shell).

Het gerucht ging in die tijd dat de Koninklijke Familie een van de grootste aandeelhouders was! Tevens koos zij de zijde van Het Verenigd Koninkrijk en Amerika, inzake de annexatie van de Mexicaanse Olie. De sterke wil van Wilhelmina bracht haar ook in conflict met landen als Venezuela over de Nederlandse Antillen. Op 19-jarige leeftijd bood zij een van haar Paleizen in Den Haag aan als plaats waar Landen hun geschillen vreedzaam konden laten beslechten, door deze voor te leggen aan het opgerichte Permanente Hof van Arbitrage. In de loop van de jaren werden - onder haar bezielende leiding - grote waterstaatkundige werken(Zuiderzee) tot stand gebracht.

Het verschil tussen 'arm en rijk' werd aangepakt door nieuwe ziekenhuizen, nieuwe woningen te bouwen, alsmede een beperking van de uitbuiting van arbeiders in te voeren. Haar prive-leven hield geen gelijke tred met haar zakelijke successen. Koningin Wilhelmina leed onder de buitenechtelijk avonturen van Prins Hendrik III. Ook konden de financiële praktijken van Hendrik niet bepaald het daglicht velen. Eigenlijk wist de Prins-Gemaal geen raad met zijn positie en houding binnen het Nederlandse Constitutionele bestel. Het gevolg was, dan beiden vanaf einde WO I gescheiden leefden. Mede dankzij de volgzaamheid van de Pers, bleef het volk grotendeels onkundig van Prins Hendrik's misstappen.


Huwelijk van Prinses Wilhelmina

Hendrik van Mecklenburg-Schwerin werd geboren in 1876 als vierde kind en derde zoon van Groot Hertog Frederik Frans II van Mecklenburg-Schwerin en diens (3e) vrouw, Prinses Marie van Schwarzburg-Rudolstadt. Zijn oudste broer Frederik Wilhelm verdronk in 1897. Zijn andere broer Adolf en zijn zuster Elisabeth, leefden tot respectievelijk 1969 en 1955. Naast deze, had Hendrik nog twee oudere halfzusters en drie oudere halfbroers. Op de leeftijd van 7 jaar, verloor hij zijn vader. De Hertog bezocht het Gymnasium in Dresden. Daarna maakte hij reizen naar Griekenland, Brits-Indie en Ceylon. In zijn daarop volgende militaire carrière, bracht de Prins het tot Eerste Luitenant bij het GardeBataljon Jagers in Potsdam. Zoals reeds is vermeld, was het huwelijk tussen de Koningin en hem geen voorbeeld van trouw en respect. Koningin Wilhelima had een hoge plichtsbetrachting waarin voor haar man geen ruimte was. Het paar groeide uit elkaar. De schandalen waarin de Prins verwikkeld was, maakten het er niet beter op. Wilhelmina kreeg haar eerste miskraam in 1902 en het gerucht deed de ronde dat dit het gevolg was van syfilis van de Prins.

In de begin jaren van het huwelijk, besteedde Prins Hendrik aandacht aan de jacht en de verbetering van de wildstand op de Veluwe. Echter werd het jagen hem niet door iedereen in dank afgenomen en al snel had Hendrik een bijnaam 'Zwijnen Heintje'. Daarnaast had de Prins grote belangstelling voor het sociale- en economische leven in ons land. Hij was, bijvoorbeeld, voorzitter van het Nederlands Rode Kruis, beschermheer van de Padvinderij en vervulde verschillende andere maatschappelijke functie's. De escapades van de Prins werden - diverse gevallen - vakkundig geregeld door Francois van 't Sant, een vertrouweling van de Koningin. De laatste jaren van zijn leven ging de gezondheid van Prins Hendrik snel achteruit. Zijn reuma verhevigde en hij werd te dik. In 1929 kreeg de Prins zijn eerste hartaanval. De tweede volgde op 28 juni 1934. Nog geen maand later op 3 juli 1934 overleed Prins Hendrik om 13.30 in zijn kantoor aan een hartverlamming. Hij werd maar 58 jaar oud. Prinses Juliana werd telefonisch op de hoogte gesteld van het overlijden van haar vader.


Begrafenis van Prins Hendrik

Zij was in Engeland op vakantie bij een dochter van een zuster van Koningin Emma, de Gravin van Athlone. Naar eigen wens, werd Hendrik op 11 juli 1934 in het wit begraven in de Nieuwe Kerk te Delft. Deze uitvaart trok tot ver buiten ons land de aaandacht, alleen al omdat hetging om en begrafenis in het wit. Dat hadden Wilhelmina en Hendrik wel goed afgesproken. Zijn dochter, Prinses Juliana zag van de erfenis van haar vader af. In de bergen van Noorwegen zocht Wilhelmina - in de daarop volgende 6 weken - rust en probeerde zo haar gedachten die haar bestormden, te ordenen. Het dringt erg duidelijk en helder tot haar door dat zij haar man nooit goed had begrepen. Alles draaide immers om haar persoon. Een pijnlijke constatering. Temeer omdat nimmer meer goedgemaakt kon worden wat zij hem tekort had gedaan. Het was Prinses Wilhemina wel duidelijk geworden dat die prijs heel hoog was geworden Met die waarheid heeft Wilhelmina met de rest van haar leven, moeten leren omgaan.

De Corridor voor de begrafenis van Prins Hendrik

Een gegeven dat de oude Vorstin niet zo leuk vond. Eenzaam maar niet alleen. Tot welke prijs? Het overlijden van haar man en die van haar moeder, Prinses Emma, ook in 1934, maakten dat jaar moeilijk voor Koningin Wilhelmina. Ook werd het haar duidelijk dat romantisch mysticisme niet gelijk op kon aan met Hollandse nuchterheid en zakelijkheid die Wilhelmina zo eigen was. Koningin Wilhelmina Helena Pauline Maria van Oranje-Nassau maakte spannende tijden mee tijdens de Eerste Wereldoorlog waarin Nederland neutraal blijft. Ze stelde veel belangstelling in de krijgsmacht en was zeer gesteld op minister Hendrik Colijn ("een stoere krachtige en bij uitstek nationale figuur"), die als Atjeh-veteraan onder Van Heutsz diende.

Colijn introduceerde in 1912 de militiewet, die het Nederlands leger in staat stelde flink uit te breiden, iets waar Koningin Wilhelmina erg mee ingenomen was. Het waren zware tijden tijdens de economische crisis in de jaren ´30. Vlak erna begon de Tweede Wereldoorlog. De Koningin vertrok op 13 mei 1940 naar Engeland waar ze een Regering in ballingschap vormde. Veel heeft zij in haar leven meegemaakt. Tijdens de Eerste Wereld Oorlog (1914-1918), de problemen met de Nederlandse neutraliteit die in het geding kwam. Kort na deze Oorlog werd een door de Socialistische leider Mr. P. J. Troelstra verwachtte revolutie - mede dankzij het moedige gedrag van de Vorstin afgewenteld.

Niet te spreken van de botsingen die de koningin had met haar Ministers en met name op de gebieden Defensie en Buitenlands beleid. Ook was Wilhelmina sterk gekant tegen bezuinigingen op de verdediging van ons land. De tol was allang betaald in de vorm van verdriet, lijden en doden. In de Tweede Wereld Oorlog (1940-1945) ondersteunde zij vanuit Engeland haar volk waar het nodig was met hulp en opzweepende toespraken op de radio. Maar de Koningin was ook onredelijk in haar eisen naar anderen. Die konden niet die verwachting die Wilhelmina van hen had, waarmaken. Dan kreeg men een felle en autoritaire Vorstin te zien waarbij de redelijkheid uit het oog werd verloren. Haar onvrede over mis-schietende Ministers, een falende Parlementaire Democratie maakten, dat Wilhelmina voor de periode na de oorlog een algehele 'geestelijke vernieuwing en herbezinning verwachtte. Zij rekende op een ander gewijzigd Staatsbestel met een nieuwe Grondwet in de richting van de vroeger zo gewone grotere macht voor het Oranjehuis.

Helaas kreeg de Koningin niet de mogelijkheid om de door haar gewenste vernieuwingen door te voeren. Wilhelmina had zich vergist, want de Nederlanders wilden niets van haar vernieuwing weten. 'Oude Politieke Partijen en hun Zuilen' kwamen weer vrolijk terug. Het na-oorlogse Nederland werd voor de Koningin niet datgene wat zij zich had voorgesteld. De ideale samenleving waarvan zij had gedroomd, kwam er niet. Militaire operatie's, zoals in Nederlands-Indie, staan op de rol. In Indonesie werd de onafhankelijkheid uitgeroepen door een niet te verwaarlozen grote groep Nationalisten. Welliswaar had ons land toegezegd dit toe te staan maar niet op zo'n korte termijn. Dat kwam Nederland nu niet van pas. Vandaar dat er duizenden en duizenden militairen naar Indie werden gestuurd om de orde en rust te herstellen. Het leidde tot felle gevechten, waarbij aan beide zijden vele slachtoffers vielen. Ter meerdere glorie van ons streven om de kolonie's te behouden, koste wat het koste.

Toen dat besef eindelijk tot de Vorstin doordrong, werd dit haar diepste teleurstelling ooit. Het Koningshuis bestond toen maar uit slechts twee personen, zij en haar dochter Juliana. Opvolging was vooralsnog niet aanwezig. Het liefst wilde Wilhelmina aftreden omdat zij de mening was toegedaan, dat het Volk op haar was uitgekeken en bovendien voelde zij zich onmachtig het Kabinetsbeleid bij te sturen. De Koningin besloot dit haar dochter niet aan te doen, voordat deze getrouwd zou zijn. Op die manier kon de opvolging worden veilig gesteld van het voortbestaan van het Huis van Oranje en Nassau.Vanaf 1937 kreeg de Monarchie versterking in de vorm van Graaf Bernhard van Lippe-Biesterfeld.

Prinses Juliana trouwde met hem en al spoedig kregen zij een dochter Beatrix die in 1938 werd geboren. Het was het eerste kleinkind van Koningin Wilhelmina en tevens erfopvolger van het geslacht van Oranje-Nassau. In 1939 volgde Prinses Irene en als laatste kwam op 18 februari 1947 Prinses Marijke ter wereld. Op politiek gebied was de Koningin ook voortvarend bezig. Samen met Koning Leopold III van het nu ook neutrale Belgie, ontplooide zij enige initiatieven voor het bewaren van de Vrede in Europa. Helaas mochten die niet baten. De Tweede Wereld Oorlog was een jaar later een feit en op 10 mei 1940 vielen de Duitsers Nederland binnen en dwongen het Koninklijke Gezin zich veilig te stellen.

Op advies van Generaal Winkelman, week het gezin uit naar Londen. Daar nam Wilhelmina - zoals gebruikelijk - geen blad voor de mond. Ze noemde Adolf Hitler de 'aartsvijand van de Mensheid'. In haar toespraken betuigde zij steun aan de Joden en keurde de Koningin de vervolging ten zeerste af. Na terugkeer in Nederland woonde Koningin Wilhelmina - uit medeleven met haar Volk - in een gewoon burgerhuis aan de Nieuwe Parklaan in Den Haag. Zij weigerde ten enenmale om het door de Duitsers uitgewoonde Paleis Het Loo te betreden. Afbraak werd overwogen maar gezond verstand overwon.

Koningin Wilhelmina

Ze sprak de Nederlanders moed toe via de Engelse radio. Na de oorlog wilde ze weer een nieuwe regering vormen, maar de tegenslagen na de oorlog waren ook zwaar (bijv. de Indonesische kwestie)ende Koningin leed aan ischias, bronchitis en oververmoeidheid. In 1948 wilde zij de kroon erbij neerleggen en de taken aan de troonopvolgster Prinses Juliana Louise Emma Wilhelmina van Oranje-Nassau overlaten. Tot haar grote teleurstelling weigerden Beel en Drees hun medewerking te verlenen aan een snelle regeringswisseling. Uiteindelijk kwamen ze samen tot een overgangsregeling waarbij Prinses Juliana de zaken zou waarnemen. Kort na de verjaardag op 31 augustus, op 4 september 1948 deed Koningin Wilhelmina afstand van de troon. Het werd Wilhelmina teveel en zij voelde zich moe. In het najaar van 1947 vroeg zij haar dochter om haar te vervangen en op te treden als Regentes. Het was maar voor een paar maanden, zo vertelde zij Juliana. Maar er was een last met het klimmen der jaren en die heette ouderdom. Viel nu eenmaal niet aan te ontkomen. Ook dat wist de oude Koningin verduveld goed. In mei 1948 kondigde Wilhelmina een radiotoespraak aan. Daarin vermeldde zij voor de tweede keer een beroep te gaan doen op haar dochter wederom aan te treden als Regentes.

Zo zei zij: 'Ik ben niet in staat verantwoorde beslissingen te nemen in diepgaande ingewikkelde vraagstukken die er in deze tijd maar al teveel zijn. Voor deze nuchtere werkelijkheid, ben ik reeds gesteld en ofschoon ik mij steeds bewust ben, dat de mens slechts wikt en God beschikt, meen ik toch in het welbegrepen belang van u allen en van het Rijk te handelen door het Regeringsbeleid toe te vertrouwen aan Juliana. Zij heeft naast haar wijsheid en inzicht ook de leeftijd daarvoor en beschikt over jonge frisse krachten.' Na een ambtsperiode van 58 jaren, deed zij in 1948 troonsafstand ten gunste van haar docher Prinses Juliana. Na het aftreden, trok Prinses Wilhelmina zich terug op Paleis het Loo. Tijdens de Watersnoodramp in 1953, trad zij nog enkele malen op de voorgrond. In haar laaste jaren, schilderde Wilhelmina landschappen en schreef zij haar boek "Eenzaam maar niet alleen".

Ze trok zich terug op paleis Het Loo en bracht haar tijd door met lezen en veel schilderen, ze schreef gedurende deze tijd haar autobiografie 'Eenzaam maar niet alleen'. Tijdens de Watersnoodramp in 1953 trad ze weer in het openbaar om de mensen in het rampgebied toe te spreken en naar ze te luisteren zoals ze altijd deed. Koningin Wilhelmina overleed op 28 november 1962. Volgens haar eigen wens werd ze, net als haar echtgenoot, in een witte koets naar de Koninklijke Grafkelders van de Oranje's in de Nieuwe Kerk in Delft gebracht. Haar vader was - zoals reeds is verwoord - Koning Willem III, Koning der Nederlanden en Groot-Hertog van Luxemburg (* 1849 - + 1890).

Koning Willem III verzette zich in zijn regeerperiode vergeefs tegen de constitutionele en liberale vernieuwingen. Er werden zo'n 200.000 handtekeningen verzameld door de Aprilbeweging, die werden aangeboden aan Koning Willem III met het verzoek het besluit van de Paus af te keuren. De Paus wilde zijn vertegenwoordigingen (bisdommen) weer installeren dit door de nieuwe Grondwet die alle geloofsovertuigingen toeliet, vrijheid van geloofsovertuiging.Tegen het regeringsbeleid in, stond hij hier openlijk positief tegenover. Als reactie hierop bood de regering Thorbecke haar ontslag aan. In 1867 begon de Luxemburgse kwestie die duurde tot 1868, Koning Willem III wilde Luxemburg aan Napoleon III verkopen die zijn macht in Europa wou vergroten.

Een compromis werd in Londen bereikt. Luxemburg bleef onafhankelijk en bleef tot het Huis van Oranje-Nassau behoren. De Tweede Kamer was er niet mee eens over het feit dat de regering de Nederlandse neutraliteit in gevaar had gebracht met de Luxemburgse kwestie en eiste haar aftreden. Dit wilde Koning Willem III niet en hij ontbond de Kamer. Omdat er na de dood (1890) van Koning Willem III een mannelijke opvolger voor Luxemburg gezocht werd, ging de titel Groot-Hertog, volgens een verbond uit 1783 tussen de verschillende Nassau takken, over naar de tak van Nassau-Weilburg's. De Nassau-Weilburg's stammen af van de tak van Walram van Nassau, de Oranje-Nassau's stammen af van de lijn van Otto van Nassau.


Begrafenis Koningin Wilhelmina

Wilhelmina werd geen Vorstin van het Groothertogdom Luxemburg. Het Groot-Hertogdom duldde geen vrouwelijke opvolger, Volgens een pact (1783) van alle takken van de Nassau's uit 1783 was dit niet toegestaan. Daarop trad Luxemburg uit de Unie van de Nederlanden en werd de tak van Nassau-Weilburg's de opvolger van de titel Groot-Hertog. In 1901 huwde Koningin Wilhelmina Helena Pauline Maria van Oranje-Nassau met Hertog Hendrik Wladimir Albrecht Ernst van Mecklenburg-Schwerin (* 1876 - + 1934). Hij werd daardoor Prins der Nederlanden. Hij nam het initiatief tot oprichting van de Koninklijke Nederlandse Landbouwvereniging. Op 30 april 1909 werd Prinses Juliana Louise Emma Wilhelmina van Oranje-Nassau uit dit huwelijk geboren. Het huwelijk van Koningin Wilhelmina en Hendrik was ook al geen groot succes en Prins Hendrik spendeerde veel tijd met andere vrouwen en verwekte tevens buitenechtelijk kinderen.

Tot op hoge leeftijd,werkte zij ook aan dynastieke belangen en zakelijk investeringen. Immers de Prinses bezat honderden miljoenen. Verdiend met haar zakelijke inzicht. En zij was zuinig. In dat licht bezien maakte haar opmerking staat: 'Ik heb niet de geldpest en het leven kost al geld genoeg'. In de jaren erna, werd het voor de Prinses steeds moeilijk om de dingen te doen die zijn graag deed, zoals bloemen plukken. Steeds meer moest zij zaken over laten aan anderen omdat ze te moe was en het lichamelijk niet meer aankon. In haar woonvertrekken stonden soms tuiltjes met bloemen die al weken en weken oud waren maar toch niet mochten worden weggegooid. De laatste periode van haar leven, verplaatste Wilhelmina zich in een rolstoel.

Weinigen kregen haar zo te zien. Wilhelmina bleef wel haar eergevoel behouden. Steeds meer praatte zij over Delft als haar laatste rustplaats. Op Het Loo werd voor haar een lift aangebracht langs de trap. Wilhelmina wilde daar niet over praten maar ineens leek het begrip op weg naar Delft haar geen angst meer in te boezemen. Al in 1921 had zij ervoor gezorgd dat er een lijkkoets ter beschikking zou zijn, als zij naar de grafkelder van de Oranje's moest worden gebracht. Het onderstel was afkomstig van de Galakoets van haar moeder Emma. Er werden ook onderdelen in verwerkt van de lijkkoets die bij de uitvaart van Koning Willem III waren gebruikt. Haar uitvaartdienst zette Wilhelmina - grotendeels - zelf op papier. Het moment van gebruik kwam sneller dan menigeen had kunnen verwachten. Vanaf oktober 1962 volgde de ene hartaanval na de andere. Het was duidelijk, de kaars was opgebrand. Haar geest bleef tot het laatst toe levendig. Dochter Juliana zat aan het bed, toen zij de geest gaf. Prinses Wilhelmina overleed op 28 november 1962, 82 jaar oud en werd bij gezet in het familiegraf van de Oranje-Nassau's in de Nieuwe Kerk te Delft. Een zeer actief leven was voor altijd tot stilstand gekomen.